Đối với người Nhật, furoshiki gợi lên hình ảnh cổ điển, nhưng thực ra đây là một vật dụng nhẹ, có thể gấp nhỏ gọn, và hiện đang được chú ý trở lại như một loại túi sinh thái( eco bag) hoặc vật liệu gói quà thời trang. Furoshiki, trông chỉ như một tấm vải vuông đơn giản, thực chất là một dụng cụ có lịch sử và truyền thống lâu đời. Nếu biết cách sử dụng sáng tạo, furoshiki là một tấm vải đa năng giúp cuộc sống trở nên tiện lợi hơn. Bài viết này sẽ giới thiệu về nguồn gốc tên gọi, những kiến thức thú vị về furoshiki, cách chọn theo kích thước và chất liệu, cũng như địa điểm có thể mua được furoshiki.
* Nếu bạn mua hoặc đặt chỗ cho các sản phẩm được giới thiệu trong bài viết, một phần doanh số bán hàng sẽ có thể được hoàn lại cho FUN!JAPAN.
Furoshiki là gì? Vẻ đẹp truyền thống Nhật Bản: Một tấm vải biến hóa thành "gói, mang, trang trí"
Furoshiki là gì? Dùng để làm gì?
Furoshiki từng là vật dụng không thể thiếu trong đời sống hàng ngày ở Nhật Bản, đặc biệt từ khoảng năm 1955 đến 1964, dùng để gói kimono, chăn đệm như một chiếc túi, hoặc để vận chuyển đồ đạc. Hầu như gia đình nào ở Nhật cũng có khoảng 20 tấm furoshiki dự trữ. Ngày nay, túi giấy và túi xách đã trở nên phổ biến, nên nhiều người không quen thuộc với furoshiki và không biết cách sử dụng nó như thế nào.
Thực ra, tấm vải dùng để gói hộp cơm bento cũng là một loại furoshiki nhỏ. Hiện nay, túi chuyên dụng cho bento hoặc túi rút là phổ biến, nhưng việc gói hộp cơm bằng furoshiki có rất nhiều ưu điểm.
- Có thể vận chuyển hộp cơm mà không bị nghiêng, giữ nguyên trạng thái nằm ngang.
- Gói chặt bằng vải giúp ngăn nắp, không lo nắp hộp bị bung ra.
- Bảo vệ hộp cơm khỏi bị trầy xước.
- Sau khi mở nút thắt, có thể dùng làm khăn trải bàn ăn trưa.
- Khi bị bẩn, có thể dùng làm khăn lau.
- Hành động "gói" thể hiện sự trân trọng đối với hộp cơm (thức ăn), và việc gói bằng tấm vải đẹp sẽ khiến giờ ăn trưa trở nên thú vị hơn.
Ngoài việc gói hộp cơm, furoshiki còn có rất nhiều cách sử dụng khác.
- Dùng làm túi xách: Tùy vào cách thắt nút, furoshiki có thể biến hóa thành nhiều loại túi khác nhau, cách sử dụng là vô hạn.
- Dùng làm giấy gói quà: Giấy gói dễ bị rách, nhưng furoshiki là vải nên không lo bị rách và không tạo ra rác thải. Không cần trang trí bằng ruy băng hay băng dính, nên càng thân thiện với môi trường.
- Dùng để vận chuyển, cất giữ đồ đạc: Khi vận chuyển chăn, quần áo, không cần thùng carton hay hộp đựng lớn. Cũng có thể dùng để cất giữ đồ.
- Dùng làm khăn trải bàn ăn trưa hoặc khăn trải bàn: Chỉ cần trải ra là đã tạo nên không gian sang trọng. Rất thích hợp khi sử dụng ngoài trời.
- Dùng làm nội thất: Ngoài việc làm vỏ gối, vỏ đệm sofa, còn có thể treo tường trang trí. Đặc biệt, nếu lồng furoshiki họa tiết Nhật Bản vào khung và treo lên, sẽ trở thành món đồ nội thất tuyệt vời. Có nhân viên FUN! JAPAN cũng sử dụng furoshiki treo tường để trang trí nhà cửa.
- Dùng làm khăn choàng hoặc khăn quàng cổ: Khi trời lạnh có thể đắp lên chân hoặc quàng cổ. Là vật dụng rất tiện lợi khi đi du lịch hoặc dã ngoại.
Tác giả bài viết yêu thích sử dụng furoshiki họa tiết Nhật Bản loại hai mặt (reversible). Khi đi du lịch, tôi dùng để gói quần áo trong vali, có thể thay đổi cách gói tùy theo kích thước quần áo, giúp quần áo không bị nhăn và thông thoáng. Vì là loại hai mặt nên có thể thay đổi họa tiết theo tâm trạng, là món đồ giúp tôi cảm thấy thư giãn khi đi xa.
Tại sao furoshiki lại được chú ý trở lại? Sức hút như túi sinh thái và quà lưu niệm
Furoshiki là một loại khăn vải có thể sử dụng nhiều lần và dùng để gói nhiều loại đồ vật khác nhau, gần đây đang thu hút sự chú ý từ góc độ sinh thái. Furoshiki không tạo ra rác thải, nhẹ và có thể gấp gọn nên rất tiện lợi khi mang theo. Vì vậy, furoshiki rất được khuyến khích làm quà lưu niệm khi đến Nhật Bản, hoặc bạn cũng có thể dùng furoshiki để gói quà mua về và tặng luôn cả furoshiki cho người nhận. Ngoài ra, việc lựa chọn một chiếc furoshiki phù hợp với sở thích cá nhân từ nhiều thiết kế đa dạng (họa tiết rực rỡ, họa tiết truyền thống Nhật Bản, họa tiết hiện đại) và các loại vải khác nhau cũng là một điều thú vị.
Văn hóa và lịch sử của Furoshiki bạn nên biết
Nguồn gốc tên gọi
Việc sử dụng những tấm vải như furoshiki đã bắt đầu từ hơn 1.200 năm trước. Tên gọi "furoshiki" được phổ biến từ thời Muromachi (1338-1573), khi tướng quân Ashikaga Yoshimitsu xây dựng Đại Dục Điện (Ōyudono)*1, các lãnh chúa đã dùng vải để gói quần áo cởi ra hoặc trải ngồi để chỉnh trang sau khi tắm. Tấm vải trải trong phòng tắm này dần dần được gọi là "furoshiki" để chỉ những tấm vải dùng để gói đồ vật. Đúng như tên gọi, "furoshiki" xuất phát từ việc trải vải trong phòng tắm.
Đến thời Edo, việc đi tắm công cộng trở nên phổ biến trong dân chúng, và người ta thường dùng furoshiki để gói các vật dụng mang theo đến nhà tắm. Thói quen thêu gia huy lên furoshiki để nhận biết đồ của mình cũng xuất hiện từ thời này.
*1 Đại Dục Điện: Một loại phòng tắm hơi, gần giống với sauna hiện đại.
Kiến thức thú vị
Trong tiếng Nhật, cũng có những thành ngữ sử dụng từ "furoshiki".
Thành ngữ "Ōfuroshiki wo hirogeru" (mở rộng furoshiki lớn) có nghĩa là "lập ra những kế hoạch to tát khó thực hiện" hoặc "nói quá về những chuyện nhỏ", là một thành ngữ của Nhật Bản. Nguồn gốc của câu này liên quan đến việc furoshiki từng được sử dụng như một công cụ kinh doanh từ thời Edo. Ngày xưa, một thương nhân thất bại và trở nên nghèo khó, khi muốn vay tiền thì không ai tin tưởng. Vì vậy, ông ta đã cố gắng làm ra một chiếc furoshiki thật lớn (ōfuroshiki) và phát cho mọi người để thể hiện sự giàu có, nhờ đó lấy lại được lòng tin và vay được tiền. Từ câu chuyện này, thành ngữ "mở rộng furoshiki lớn" được dùng để chỉ hành động phô trương quá mức khả năng thực tế của mình.
Nhân tiện, khi nhắc đến furoshiki, có lẽ nhiều người sẽ liên tưởng đến hình ảnh tên trộm đeo furoshiki họa tiết karakusa trên lưng trong các bộ phim cổ trang thời Edo? Họa tiết karakusa là một họa tiết rất may mắn, tượng trưng cho sự trường thọ, kéo dài tuổi thọ và con cháu đông đúc, nên rất được ưa chuộng và sản xuất hàng loạt vào thời đó. Vì vậy, hình ảnh "furoshiki là họa tiết karakusa" đã trở thành ấn tượng phổ biến, và cũng vì "ai cũng dùng" nên ngay cả kẻ trộm cũng không bị nghi ngờ khi sử dụng, điều này đã trở thành một nét văn hóa thú vị được truyền lại.
Bạn có biết rằng các nghề như luật sư hay kiểm sát viên từng rất hay sử dụng furoshiki không? Việc vận chuyển đồ đạc bằng furoshiki là một truyền thống lâu đời. Lý do là vì họ thường phải mang theo nhiều tài liệu, sách luật dày như lục pháp toàn thư. Nếu dùng túi xách thì không đựng hết, mà lại càng nặng hơn, trong khi furoshiki có thể gói được mọi hình dạng, số lượng, lại nhẹ và không cồng kềnh. Hơn nữa, sau khi nộp tài liệu tại tòa án, furoshiki có thể gấp lại bỏ vào túi áo, rất tiện lợi để về tay không. Ngay cả trong các bộ phim truyền hình pháp đình hiện đại, furoshiki vẫn thỉnh thoảng xuất hiện.
Hướng dẫn mua furoshiki không bị sai lầm: Cách chọn kích thước, chất liệu, họa tiết và nơi mua?
Kích thước và công dụng
| Kích thước | Công dụng |
| Chūhaba (khoảng 45cm) | Dùng để gói phong bì mừng (Noshibukuro), đồ nhỏ |
| Shakusanhaba (khoảng 50cm) | Gói hộp cơm (bento), hộp khăn giấy, hoặc dùng làm đồ trang trí nội thất |
| Futahaba (khoảng 68cm) | Gói hộp bánh kẹo, 1 chai rượu vang |
| Nishakuhaba (khoảng 75cm) | Gói hộp bánh kẹo |
| Nishihaba (khoảng 90cm) | Buộc thành túi xách, treo tường, làm rèm cửa |
| Mihaba (khoảng 105cm) | Làm khăn trải bàn, gói quần áo, vận chuyển đồ lớn |
| Muhaba (khoảng 205cm) | Gói một bộ chăn đệm, làm vỏ bọc sofa |
| Nana-haba (khoảng 238cm) | Có thể gói đồ đạc khi chuyển nhà, là kích thước lớn nhất |
Cách chọn họa tiết, màu sắc và chất liệu
Màu sắc
| Màu sắc | Công dụng |
| Tím | Màu sắc từng được người quý tộc sử dụng. Mang hình ảnh thanh lịch, tượng trưng cho trường thọ. Dùng để truyền đạt niềm vui hoặc lòng biết ơn khi tặng quà, cũng như trong nhiều dịp như tang lễ. |
| Đỏ, Hồng | Màu sắc phù hợp cho các dịp vui như đám cưới. Mang hình ảnh rực rỡ, truyền đạt niềm vui đến đối phương. |
| Xanh dương, xanh chàm, xanh navy | Màu sắc quen thuộc, dùng hàng ngày hoặc trong các dịp chia buồn như tang lễ. |
| Xanh lá | Màu sắc phù hợp cho tang lễ. Màu uguisu và màu Rikyu là màu thịnh hành thời Edo. |
Họa tiết của Furoshiki
| Họa tiết | Công dụng |
| Matsu-take-ume (Tùng, trúc, mai) | Họa tiết phù hợp cho các dịp mừng như đám cưới |
| Tsuru (Hạc) | Họa tiết nổi tiếng nhất. Biểu tượng cho sự trường thọ, thịnh vượng, với ý nghĩa hạnh phúc kéo dài mãi mãi như cánh hạc vươn ra bốn phương tám hướng |
| Kachōfūgetsu( hoa, chim, gió, trăng) | Họa tiết thể hiện cảnh sắc bốn mùa, hoa cỏ, thiên nhiên đặc trưng của Nhật Bản |
| Takarazukushi | Họa tiết tập hợp các vật phẩm may mắn. Có tám bảo vật mang lại hạnh phúc được trang trí rải rác. |
| Komon | Họa tiết truyền thống từng được dùng cho hakama của samurai thời Edo như Asagata (hình cây gai dầu), Samekomon (họa tiết da cá mập) |
Chất liệu của Furoshiki
| Chất liệu | Công dụng |
| Lụa | Có độ bóng sang trọng, dùng để gói quà trong các dịp trang trọng như cưới hỏi, tang lễ hoặc tặng người lớn tuổi. Chất liệu mỏng manh nên nên giặt khô. |
| Vải cotton | Chất liệu quen thuộc, bền và dễ sử dụng. Phù hợp để gói các vật dụng hàng ngày. Không co giãn nên có thể giặt bằng máy. Lưu ý khi dùng máy sấy vì vải dễ co lại. |
Sợi tổng hợp (Rayon, Nylon, Polyester) |
Bền, dễ sử dụng. Chống thấm nước, phù hợp khi trời mưa. |
Mua ở đâu?
| Loại cửa hàng | Loại Furoshiki | Nơi mua |
| Cửa hàng chuyên dụng, cửa hàng thủ công truyền thống | Furoshiki chất lượng cao, thiết kế truyền thống, chất liệu đặc biệt | Cửa hàng chuyên Furoshiki, cửa hàng phụ kiện kimono, cửa hàng vải kimono, quầy hàng kimono hoặc quà tặng tại các trung tâm thương mại (department store) |
| Nơi mua tiện lợi | Furoshiki thiết kế thường ngày, nhỏ để gói hộp cơm | Cửa hàng tạp hóa, cửa hàng phong cách sống, cửa hàng quà lưu niệm, cửa hàng quà tặng tại điểm du lịch, siêu thị lớn, trung tâm đồ gia dụng |
| Cửa hàng trực tuyến | Nhiều loại, có thể chọn sản phẩm của các nhà sản xuất trên toàn quốc |
Cửa hàng trực tuyến chuyên dụng, Yahoo! Shopping, v.v. |
| Cửa hàng tại bảo tàng, phòng tranh | Furoshiki thiết kế độc đáo theo chủ đề triển lãm, hợp tác với nghệ sĩ | Cửa hàng bảo tàng |
👉Mua tại Yahoo! Shopping🌸Khăn furoshiki cỡ lớn, họa tiết ô vuông xanh lá × đen, họa tiết lá cây lanh màu hồng
👉Mua tại Yahoo! Shopping🌸Khăn furoshiki họa tiết Nhật Bản hai mặt (reversible)
Hướng dẫn thực hành: Cách gói túi furoshiki có thể dùng ngay từ hôm nay
Cách gói khăn furoshiki
Xin giới thiệu các cách gói khăn furoshiki được khuyến nghị.
Gói hộp khăn giấy
① Đặt hộp khăn giấy vào giữa mặt trái của khăn furoshiki đã trải rộng
② Phủ hai mép trên và dưới của khăn lên hộp khăn giấy
③ Cầm hai đầu còn lại và kéo cho vừa khít
④ Buộc hai đầu lại bằng nút thắt vuông*2
*2 Nút thắt vuông là cách buộc hai góc của khăn furoshiki lại với nhau bằng hai vòng thắt
⑤ Làm tương tự với phía đối diện, buộc nút thắt vuông
⑥ Dựng phần miệng hộp lên và chỉnh lại hình dáng
Hoàn thành
Gói chai
① Lật mặt trái khăn furoshiki và đặt chai đứng ở giữa
② Buộc hai đầu trên và dưới của khăn lại bằng nút thắt vuông ở cổ chai
③ Nâng hai đầu còn lại lên và vòng ra phía sau chai
④ Bắt chéo hai đầu ở phía sau chai
⑤ Đặt chai nằm ngang, xoắn hai đầu khăn về phía trước
⑥ Buộc hai đầu đã xoắn lại bằng nút thắt vuông
⑦ Dựng chai lên, tháo một nút thắt vuông ở cổ chai đã buộc ở bước ② và xoắn lại phần vừa tháo
⑧ Buộc hai đầu đã xoắn lại bằng nút thắt vuông để tạo quai xách
Hoàn thành
Furoshiki – Tinh thần Nhật Bản gửi gắm qua từng tấm vải
“Gói” mang ý nghĩa trân trọng và chăm sóc đồ vật bằng cả tấm lòng. Việc gói quà cũng là để gửi gắm tình cảm đến người nhận. Hãy thử sử dụng furoshiki để lan tỏa tấm lòng trân trọng đồ vật và nét đẹp văn hóa tuyệt vời của Nhật Bản nhé!
Tài liệu tham khảo:
- Miyai Co., Ltd. (giám sát biên soạn), “Nghiên cứu lớn về furoshiki hữu ích cho cuộc sống sinh thái! Tri thức cuộc sống và văn hóa Nhật Bản”, PHP Institute, 2005, 79 trang
- Furoshiki Musubi Online（Truy cập ngày 2025/11/05）
- Kyoto Shikisai（Truy cập ngày 2025/11/05）
Comments