เมื่อฤดูฝนสิ้นสุดลง ก็ถึงเวลาที่แดดจัดฤดูร้อนและฤดูชายหาดของญี่ปุ่นจะเริ่มต้น! แต่ในช่วงเดินทางฤดูร้อน สิ่งที่กังวลที่สุดคือ “ผลกระทบจากไต้ฝุ่น” คุณอาจจองไฟลต์ไว้แล้วและนับวันรอตื่นเต้น จนจู่ ๆ ฟังข่าวว่า “มีหย่อมความกดอากาศต่ำเกิดขึ้นในทะเล มีแนวโน้มจะพัฒนาเป็นไต้ฝุ่น” ซึ่งอาจทำให้แผนการเดินทางที่วางไว้ได้รับผลกระทบทันที
บทความนี้ ทีมบรรณาธิการ FUN! JAPAN จะอธิบายทุกสิ่งที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับไต้ฝุ่นในญี่ปุ่น แล้วควรทำอย่างไรหากเจอไต้ฝุ่นระหว่างเดินทาง? นี่คือคู่มือที่ช่วยให้คุณพร้อมและปลอดภัยยิ่งขึ้น
ทุกเรื่องเกี่ยวกับไต้ฝุ่นในญี่ปุ่น: ตอบทุกคำถาม!
ไต้ฝุ่นหมายถึงพายุโซนร้อนที่ก่อตัวในมหาสมุทรแปซิฟิกฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือหรือทะเลจีนใต้ โดยมีความเร็วลมเฉลี่ย 10 นาทีขึ้นไปประมาณ 17 เมตร/วินาที หรือมากกว่า
ไต้ฝุ่นไม่เพียงแต่สร้างความวุ่นวายต่อการเดินทาง แต่ยังก่อให้เกิดความเสียหายรุนแรงทั่วญี่ปุ่น เช่น ไต้ฝุ่นหมายเลข 15 (Faxai) ปี 2019 พัดถล่มจังหวัดชิบะ จนหลังคาบ้านลอย พลังลมแรงทำให้ไฟดับเป็นวงกว้าง ในขณะเดียวกัน ไต้ฝุ่นหมายเลข 19 (Hagibis) ในปีเดียวกัน สร้างฝนตกหนักจนเกิดน้ำท่วมแม่น้ำ ดินถล่ม และระบบขนส่งหยุดชะงัก ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันอย่างใหญ่หลวง
เรามาดูคําถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับพายุไต้ฝุ่นในญี่ปุ่นในรูปแบบถาม-ตอบกัน
Q1: เลขหมายของไต้ฝุ่นหมายถึงอะไร?
ในญี่ปุ่น หน่วยงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) จะตั้งชื่อหมายเลขไต้ฝุ่นตามลำดับที่เกิดในแต่ละปีนับตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม ตัวอย่างเช่น ไต้ฝุ่นตัวแรกของปีจะเรียกว่า “หมายเลข 1” และเรียกต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ
หากไต้ฝุ่นอ่อนกำลังลงกลายเป็นหย่อมความกดอากาศต่ำแล้วกลับมามีพลังอีกครั้ง ก็ยังคงใช้หมายเลขเดิม ไม่ถือเป็นไต้ฝุ่นใหม่
Q2: มีพายุไต้ฝุ่นกี่ลูกที่เกิดขึ้นในญี่ปุ่นในแต่ละปี? และอยู่ได้นานเท่าไร?
ตั้งแต่ปี 1991–2020 มีไต้ฝุ่นเกิดขึ้นเฉลี่ยปีละประมาณ 25 ลูก ในจำนวนนี้มีประมาณ 12 ลูกเข้าใกล้ญี่ปุ่นในระยะ 300 กิโลเมตร และมีประมาณ 3 ลูกพัดขึ้นฝั่งในญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่ อายุเฉลี่ยของไต้ฝุ่นคือประมาณ 5.2 วัน แต่ก็มีบางลูกที่อยู่ได้นาน เช่น ไต้ฝุ่นหมายเลข 14 เมื่อปี 1986 ที่อยู่ถึง 19.25 วัน—ถือเป็นสถิติใหม่ ไต้ฝุ่นที่ยืดเยื้อพบบ่อยในฤดูร้อน
*ที่มา: สํานักงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น "สถิติพายุไต้ฝุ่น"
Q3: ช่วงไหนที่ไต้ฝุ่นเกิดบ่อยที่สุดในญี่ปุ่น?
ไต้ฝุ่นมักก่อตัว เคลื่อนเข้า หรือพัดขึ้นฝั่งญี่ปุ่นช่วงเดือนกรกฎาคมถึงตุลาคม ต้นฤดูใบไม้ผลิ ไต้ฝุ่นมักก่อตัวทางใต้และมุ่งไปทางตะวันตกสู่ฟิลิปปินส์ กลางฤดูร้อนเป็นต้นไป ไต้ฝุ่นมักเดินทางขึ้นเหนือมุ่งไปหาญี่ปุ่น เดือนสิงหาคมเป็นช่วงพีคที่สุดของไต้ฝุ่น โดยที่เส้นทางของมันคาดคะเนยาก ตั้งแต่เดือนกันยายน เป็นต้นไป ไต้ฝุ่นมักเคลื่อนเข้าใกล้ญี่ปุ่น จนอาจพาเอาฝนตกหนักมาด้วย
Q4: พื้นที่ใดในญี่ปุ่นมักถูกไต้ฝุ่นมากที่สุด?
ตามข้อมูลค่าเฉลี่ยของ JMA พื้นที่ที่มีไต้ฝุ่นเข้าใกล้มากที่สุดคือ จังหวัดโอกินาวะ โดยเฉลี่ยประมาณ 7.7 ลูกต่อปี โดยทั่วไปรัฐทางตอนใต้ของญี่ปุ่นจะเจอไต้ฝุ่นบ่อยกว่า
ตัวอย่างเช่น ภูมิภาคคิวชูใต้ ได้แก่มิยาซากิและคาโงะชิมะ เฉลี่ย 3.9 ลูก ภูมิภาคคิวชูเหนือ เช่นฟุกุโอกะ, โออิตะ, คุมาโมะโตะ เฉลี่ย 3.8 ลูก ภูมิภาคโทไค อาทิ ไอจิและชิซุโอะกะ เฉลี่ย 3.5 ลูก ภูมิภาคคันไซ เช่นโอซากะ, เกียวโต, นารา เฉลี่ย 3.4 ลูกต่อปี
*ที่มา: สํานักงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น "สถิติพายุไต้ฝุ่น" (ค่าเฉลี่ย 30 ปีตั้งแต่ปี 1991-2020)
Q5: พื้นที่ใดบ้างในญี่ปุ่นที่มีพายุไต้ฝุ่นน้อยที่สุด
ข้อมูลเฉลี่ยชี้ว่า ฮอกไกโด มีไต้ฝุ่นเข้าใกล้น้อยที่สุด คือเฉลี่ยเพียง 1.9 ลูกต่อปี โดยทั่วไป พื้นที่ทางภาคเหนือของญี่ปุ่นได้รับผลกระทบน้อยกว่า เช่น
ตัวอย่างเช่น ภูมิภาคโทโฮคุ รวมถึงอาโอโมริและอาคิตะ มีค่าเฉลี่ย 2.7 ภูมิภาคโฮคุริคุ รวมถึงนีงาตะและอิชิกาวะ เฉลี่ย 2.8 ภูมิภาคชูโกกุ* (เช่น ฮิโรชิม่าและโอคายาม่า) เฉลี่ย 3.0; และทั้งภูมิภาคคันโต-โคชิน (รวมถึงโตเกียว ชิบะ คานางาวะ และนากาโนะ) และภูมิภาคชิโกกุ (รวมถึงคางาวะและเอฮิเมะ) มีพายุไต้ฝุ่นเฉลี่ย 3.3 ลูกต่อปี
*ที่มา: สํานักงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น "สถิติพายุไต้ฝุ่น" (ค่าเฉลี่ย 30 ปีตั้งแต่ปี 1991 ถึง 2020)
*จังหวัดยามากุจิไม่ได้จัดอยู่ในภูมิภาคชูโงะคุ แต่ถือเป็นคิวชูตอนเหนือ
วิธีอ่านแผนที่เส้นทางไต้ฝุ่นที่ใช้ในพยากรณ์
แผนที่เส้นทางไต้ฝุ่นจะแสดงข้อมูลต่าง ๆ เช่น ตำแหน่งปัจจุบันของไต้ฝุ่น ความรุนแรง และเส้นทางที่คาดว่าจะเคลื่อนที่ไป คุณจะเห็นแผนที่เหล่านี้ทางโทรทัศน์หรือแอปพลิเคชันต่าง ๆ ซึ่งเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการติดตามไต้ฝุ่น
แผนที่ไต้ฝุ่นของกรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (Japan Meteorological Agency) จะประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 5 ประการ โดยแต่ละอย่างมีสัญลักษณ์เฉพาะ ดังนี้
องค์ประกอบ | สัญลักษณ์ | ความหมาย
ตำแหน่งศูนย์กลาง (Center Position) | เครื่องหมาย × | ตำแหน่งศูนย์กลางของไต้ฝุ่นในปัจจุบัน
วงกลมคาดการณ์ (Forecast Circle) | วงกลมเส้นประสีขาว | พื้นที่ที่คาดว่าไต้ฝุ่นจะเคลื่อนไป
บริเวณลมแรง (Strong Wind Area) | วงกลมสีเหลือง | พื้นที่ที่มีความเร็วลมตั้งแต่ 15 เมตร/วินาที ขึ้นไป
บริเวณลมพายุ (Storm Wind Area) | วงกลมสีแดง | พื้นที่ที่มีความเร็วลมตั้งแต่ 25 เมตร/วินาที ขึ้นไป
บริเวณเตือนลมพายุ (Storm Warning Area) | บริเวณที่ล้อมกรอบด้วยสีแดง | พื้นที่ที่มีความเสี่ยงจะเข้าสู่โซนลมพายุ
เส้นทางไต้ฝุ่น (Typhoon Track) | เส้นทึบสีน้ำเงิน | เส้นทางที่ไต้ฝุ่นได้เคลื่อนผ่านไปแล้ว
การจัดประเภทของไต้ฝุ่นในญี่ปุ่น
ในญี่ปุ่น ไต้ฝุ่นถูกจัดประเภทตาม “ความรุนแรง” และ “ขนาด”
การจำแนกตามความรุนแรง:
ไต้ฝุ่นแรง (Strong Typhoon): ความเร็วลมสูงสุดอยู่ที่ 33–43.9 เมตร/วินาที
- ไต้ฝุ่นรุนแรงมาก (Very Strong Typhoon): ความเร็วลมสูงสุดอยู่ที่ 44–53.9 เมตร/วินาที
- ไต้ฝุ่นรุนแรงที่สุด (Violent Typhoon): ความเร็วลมสูงสุดตั้งแต่ 54 เมตร/วินาที ขึ้นไป
การจำแนกตามขนาด:
ขนาดใหญ่ (Large): รัศมีของบริเวณลมแรง (ตั้งแต่ 15 เมตร/วินาที) อยู่ระหว่าง 500 ถึง 799 กิโลเมตร
- ขนาดใหญ่มาก (Very Large): รัศมีของบริเวณลมแรงตั้งแต่ 800 กิโลเมตรขึ้นไป
ภัยพิบัติที่เกี่ยวข้องกับไต้ฝุ่นและระดับการแจ้งเตือนในญี่ปุ่น
เมื่อไต้ฝุ่นเข้าใกล้หรือขึ้นฝั่งในญี่ปุ่น อาจก่อให้เกิดภัยพิบัติต่าง ๆ เช่น ฝนตกหนัก น้ำท่วม ลมแรง คลื่นสูง และคลื่นพายุซัดฝั่ง ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ฝนตกหนักเฉียบพลันในระยะเวลาสั้น ๆ ซึ่งเรียกว่า “ฝนตกหนักเฉพาะพื้นที่” เกิดขึ้นบ่อยขึ้น ส่งผลให้เกิดน้ำท่วมฉับพลันในแม่น้ำในเมือง น้ำท่วมถนนและบ้านเรือน รวมถึงการท่วมพื้นที่ใต้ดิน อุบัติเหตุอาจเกิดขึ้นได้ เช่น ผู้คนออกไปตรวจดูแม่น้ำที่น้ำล้น หรือพลัดตกท่อระบายน้ำบนถนนที่น้ำท่วม จึงจำเป็นต้องระมัดระวังอย่างยิ่ง
เพื่อปกป้องตนเองระหว่างที่เกิดไต้ฝุ่น ควรตรวจสอบข้อมูลอากาศที่เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติจากกรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่นอย่างสม่ำเสมอได้แก่ ประกาศเตือนภัย คำเตือน คำเตือนฉุกเฉิน คำเตือนดินถล่ม การคาดการณ์น้ำท่วมในแม่น้ำที่ได้รับการระบุ นอกจากนี้ ควรติดตามข้อมูลการอพยพที่ออกโดยเทศบาลท้องถิ่นซึ่งอ้างอิงจากการคาดการณ์เหล่านี้ และดำเนินการโดยเร็ว
คำเตือนและประกาศหลักที่ออกระหว่างไต้ฝุ่นและฝนตกหนัก
คำเตือนฉุกเฉิน: ฝนตกหนัก (ดินถล่ม, น้ำท่วม), ลมพายุ, คลื่นสูง, คลื่นพายุซัดฝั่ง
- คำเตือน: ฝนตกหนัก (ดินถล่ม, น้ำท่วม), น้ำท่วม, ลมพายุ, คลื่นสูง, คลื่นพายุซัดฝั่ง
- ประกาศเตือน: ฝนตกหนัก, น้ำท่วม, ลมแรง, คลื่นสูง, คลื่นพายุซัดฝั่ง, ฟ้าผ่า
ระดับการแจ้งเตือนและการกระทำที่แนะนำ
ข้อมูลระดับการแจ้งเตือนและการกระทำที่แนะนำ
1 สภาพอากาศอาจเลวร้ายลง ข้อมูลแจ้งเตือนล่วงหน้าจาก JMA ตระหนักรู้และเตรียมจิตใจสำหรับภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้น
2 สภาพอากาศเริ่มเลวร้ายลง ประกาศเตือนฝนตกหนัก, น้ำท่วม, คลื่นพายุซัดฝั่ง ตรวจสอบแผนที่ความเสี่ยง และทบทวนเส้นทางและสถานที่อพยพ
3 มีความเสี่ยงต่อการเกิดภัยพิบัติ คำแนะนำให้อพยพสำหรับผู้สูงอายุและผู้เปราะบาง ผู้สูงอายุและผู้ที่มีความพิการควรอพยพ คนอื่น ๆ ควรเตรียมพร้อมหรือเริ่มอพยพตามสถานการณ์
4 มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภัยพิบัติ คำสั่งให้อพยพ ทุกคนควรอพยพทันที
5 กำลังเกิดภัยพิบัติหรือใกล้จะเกิด มาตรการความปลอดภัยฉุกเฉิน ภัยพิบัติกำลังเกิดขึ้นหรือใกล้จะเกิดขึ้น ชีวิตของคุณตกอยู่ในอันตราย—ดำเนินการฉุกเฉินโดยทันที!
*ที่มา: เพจข้อมูลป้องกันภัยของสำนักงานคณะรัฐมนตรี และกรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น
*หมายเหตุ: อาจไม่เหลือเวลาเพียงพอให้ช่วงอพยพที่ระดับ 5 จึงควรอพยพให้เสร็จสิ้นก่อนระดับ 4
เนื่องจากการคาดการณ์ความแรงของไต้ฝุ่น, การปะทะตรง, หรือภัยพิบัติที่อาจเกิดตามหลังนั้นเป็นเรื่องยากมาก การเตรียมตัวก่อนที่ไต้ฝุ่นจะถึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง
หากคุณอาศัยอยู่ในญี่ปุ่น ควรเสริมความแข็งแรงให้หน้าต่างและประตู, ตรวจสอบถุงอุปกรณ์ฉุกเฉิน, และกักตุนอาหารและน้ำดื่ม การออกไปข้างนอกอาจอันตราย จึงควรอยู่ในอาคารระหว่างที่มีไต้ฝุ่น
ควรทำอย่างไรหากเจอไต้ฝุ่นขณะเดินทาง?
เมื่อไต้ฝุ่นเข้าใกล้ การขนส่งอาจหยุดชะงัก สถานที่ท่องเที่ยวอาจปิดชั่วคราว หากมีโอกาสเกิดไต้ฝุ่นก่อนหรือระหว่างการเดินทาง การดำเนินการล่วงหน้าช่วยได้มาก
ตรวจสอบข้อมูลไต้ฝุ่นล่าสุดผ่านเว็บไซต์และแอป!
หากคุณกังวลเกี่ยวกับการเดินทางในญี่ปุ่นเมื่อไต้ฝุ่นใกล้เข้ามา ให้เริ่มจากการตรวจสอบข้อมูลแบบเรียลไทม์จากแหล่งข้อมูลเชื่อถือได้
- เว็บไซต์ทางการของ JMA (รองรับหลายภาษา): ให้ข้อมูลอากาศล่าสุด เช่น เส้นทางไต้ฝุ่น และระดับเตือนภัย
- แอป Disaster Info: แอปฟรีหลายภาษา ที่แจ้งเตือนภัยพิบัติเช่น แผ่นดินไหว และไต้ฝุ่น — มีประโยชน์มากสำหรับนักท่องเที่ยว
- NHK WORLD-JAPAN: ส่งข่าวสารและอัปเดตภัยพิบัติจากทั่วญี่ปุ่นเป็นภาษาอังกฤษแบบเรียลไทม์
ข้อมูลการเดินทางช่วงไต้ฝุ่น
เมื่อไต้ฝุ่นเข้าใกล้ เครื่องบิน ชินคันเซ็น รถไฟในประเทศ และรถบัส อาจถูกยกเลิกหรือหยุดชั่วคราว ก่อนเดินทาง ควรตรวจสอบข้อมูลล่าสุดจากเว็บไซต์หรือแอปของสายการบินและผู้ให้บริการขนส่ง
หากเที่ยวบินหรือรถไฟของคุณถูกยกเลิก ก็ไม่ต้องกังวล — ผู้ให้บริการหลายรายเสนอยกเลิกฟรีหรือเปลี่ยนตารางเดินทางโดยไม่เสียค่าธรรมเนียมหากเป็นเหตุผลจากไต้ฝุ่น ตรวจสอบอีเมลยืนยันการจอง แล้วทำตามคำแนะนำจากสายการบินหรือผู้ขนส่งในการดำเนินการต่อไป
ข้อควรระวังเมื่อออกไปข้างนอก
สิ่งสําคัญคือต้องระมัดระวังเป็นพิเศษเมื่อออกไปข้างนอกเมื่อพายุไต้ฝุ่นใกล้เข้ามา เนื่องจากฝนตกหนักและลมแรงมักทําให้ร่มไร้ประโยชน์ จึงควรเตรียมเสื้อกันฝนและรองเท้ากันน้ําไว้ล่วงหน้า นอกจากนี้ การเดินทางในช่วงพายุไต้ฝุ่นอาจเป็นอันตรายได้ ดังนั้นโปรดตรวจสอบการอัปเดตระบบขนส่งสาธารณะบ่อยๆ และปรับแผนของคุณอย่างยืดหยุ่นตามสถานการณ์
วิธีการใช้เวลาในโรงแรมหรือที่พัก
โรงแรมส่วนใหญ่ในญี่ปุ่นมี Wi-Fi ดังนั้นจึงสามารถตรวจสอบสภาพอากาศและข้อมูลล่าสุดเกี่ยวกับการเดินทางแบบเรียลไทม์ได้อย่างง่ายดาย ในวันที่พายุไต้ฝุ่น การอยู่ในอาคารจะปลอดภัยที่สุด และโรงแรมหลายแห่งมีสิ่งอํานวยความสะดวก เช่น ร้านอาหาร สปา ห้องออกกําลังกาย ห้องอาบน้ำสาธารณะขนาดใหญ่ หรือสระว่ายน้ำที่สามารถใช้เวลาได้อย่างสะดวกสบายและปลอดภัย หากมีเวลา ควรเตรียมอาหารและเสบียงฉุกเฉิน และตรวจสอบตําแหน่งของจุดอพยพในบริเวณใกล้เคียงเพื่อความอุ่นใจ
เกร็ดน่ารู้เกี่ยวกับไต้ฝุ่นในญี่ปุ่น: ไต้ฝุ่นกินซ่าคืออะไร? ไม่มี “หยุดงานเนื่องจากไต้ฝุ่น” จริงหรือไม่?
“การขึ้นฝั่ง” หมายถึงอะไร?
ในประเทศญี่ปุ่น “การขึ้นฝั่ง” หมายถึงศูนย์กลางของไต้ฝุ่นได้เคลื่อนถึงแนวชายฝั่งของหนึ่งในเกาะหลัก ได้แก่ ฮอกไกโด ฮอนชู ชิโกกุ หรือคิวชู ในทางกลับกัน หากไต้ฝุ่นเคลื่อนเฉียดผ่านเกาะเล็ก ๆ หรือคาบสมุทรและกลับลงทะเล จะเรียกว่า “ผ่านไป”
ตัวอย่างเช่น แม้ว่าไต้ฝุ่นจะเข้าใกล้โอกินาวา ก็มักจะถูกอธิบายว่า “ผ่านไป” มากกว่า “ขึ้นฝั่ง” นอกจากนี้ จังหวัดที่ไม่มีแนวชายฝั่งติดทะเลจะถูกนับทางสถิติว่าไม่มีการขึ้นฝั่งเลย
“ไต้ฝุ่นกินซ่า” คืออะไร?
คุณเคยได้ยินคําว่า "ไต้ฝุ่นกินซ่า" หรือไม่?คล้ายกับถนนกินซ่าในโตเกียวที่มีผู้คนพลุกพล่าน คำนี้ใช้เรียกพื้นที่ที่มักถูกรบกวนจากไต้ฝุ่นบ่อยครั้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง โอกินาวา คิวชู ชิโกกุ และภูมิภาคคิงกิ บางครั้งจะถูกเรียกว่า “ไต้ฝุ่นกินซ่า”
คนญี่ปุ่นยังคงไปทำงานตอนมีไต้ฝุ่นอยู่หรือไม่!?
ทุกปีจะมีพายุไต้ฝุ่นทรงพลังเข้าใกล้หรือขึ้นฝั่งในญี่ปุ่น ในพื้นที่อย่างคิวชูและโอกินาวา ไต้ฝุ่นเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นประจำในฤดูร้อน อย่างไรก็ตาม โดยทั่วไปประเทศญี่ปุ่นไม่มีนโยบาย “หยุดงานเนื่องจากไต้ฝุ่น” อย่างเป็นทางการ
ผู้คนจำนวนมากในญี่ปุ่นที่ขยันขันแข็งยังคงไปทำงานแม้ในช่วงที่มีไต้ฝุ่น บางคนถึงกับพักโรงแรมใกล้ที่ทำงานตั้งแต่คืนก่อนหน้าเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหารถไฟยกเลิก
อย่างไรก็ตาม ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แนวคิด “ให้ความสำคัญกับความปลอดภัยมากกว่าการฝืนออกไปข้างนอก” กำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น และทัศนคติกับรูปแบบการทำงานก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไปอย่างช้า ๆ
Comments