Nguồn: Noguchi Yonejirō, "Tiểu sử Koizumi Yakumo", Nhà xuất bản Tomi, năm Shōwa 21. Bộ sưu tập kỹ thuật số Thư viện Quốc gia Nhật Bản (truy cập ngày 2025-12-01)
Hiện nay, bộ phim truyền hình buổi sáng của NHK "Bakebake" đang được phát sóng tại Nhật Bản. Nhân vật chính của bộ phim này được lấy cảm hứng từ nhà văn Koizumi Yakumo (Lafcadio Hearn), người sinh ra ở Hy Lạp, lớn lên ở Ireland nhưng lại đem lòng yêu sâu sắc văn hóa và tâm hồn Nhật Bản hơn bất kỳ ai.
Ông nổi tiếng là người đã truyền tải vẻ đẹp của Nhật Bản đang dần mai một sau thời kỳ mở cửa ra thế giới, đặc biệt là đã nâng tầm những "câu chuyện ma" của Nhật Bản thành tác phẩm văn học. Tuy nhiên, đằng sau sự nghiệp sáng tác của ông là một câu chuyện tình yêu sâu sắc và lãng mạn vượt qua biên giới và văn hóa với người vợ Nhật Bản - Setsu.
Bài viết này sẽ lần theo cuộc đời của Koizumi Yakumo, người đang được chú ý trở lại nhờ bộ phim truyền hình buổi sáng, và giới thiệu 10 tác phẩm xuất sắc nhất từ những tác phẩm văn học mà ông và vợ Setsu cùng nhau sáng tác như "Kwaidan", khiến cả người mới lẫn người sành đều phải trầm trồ. Cuối bài, chúng tôi cũng sẽ giới thiệu những địa điểm hành hương tuyệt đẹp từng là bối cảnh của các câu chuyện này.
Koizumi Yakumo / Lafcadio Hearn là ai?
Koizumi Yakumo là người nhập quốc tịch Nhật Bản và giới thiệu văn hóa Nhật ra thế giới
Lafcadio Hearn đến Nhật Bản vào năm 1890 và đã bị mê hoặc hoàn toàn bởi vẻ đẹp của đất nước này. Ông làm giáo viên tại Kumamoto và các nơi như tỉnh Shimane, Matsue, đồng thời tích cực viết về cảm xúc và phong tục của Nhật Bản dưới góc nhìn của một người nước ngoài.
Sau đó, vào năm 1896, ông kết hôn với một phụ nữ Nhật Bản tên là Koizumi Setsu, nhập quốc tịch Nhật và lấy tên là Koizumi Yakumo. Yakumo là một trong những "người phát ngôn" vĩ đại nhất của văn hóa Nhật Bản, người đã truyền tải ra thế giới nét đẹp văn hóa truyền thống Nhật Bản đang dần mai một bởi làn sóng hiện đại hóa, đặc biệt là "lòng kính trọng đối với những điều vô hình", bằng ngòi bút trau chuốt của mình.
Koizumi Yakumo và vợ Setsu: Kwaidan là "ngôn ngữ tình yêu" của hai người
Cuộc gặp gỡ định mệnh và hôn nhân vượt biên giới
Yakumo và Setsu gặp nhau khi Yakumo đang làm giáo viên ở Matsue. Setsu là con gái của một gia đình samurai, dù tự hào về xuất thân nhưng cuộc sống ngày càng khó khăn theo thời thế. Dù có nền tảng văn hóa và kinh tế hoàn toàn khác biệt, hai người đã bị thu hút bởi tâm hồn của nhau và tiến tới một cuộc hôn nhân quốc tế, điều rất hiếm vào thời điểm đó ở Nhật Bản.
"Ngôn ngữ Hearn" vượt qua rào cản ngôn ngữ là gì?
Giữa hai người lúc đó tồn tại một rào cản ngôn ngữ lớn. Setsu không biết tiếng Anh, còn tiếng Nhật của Yakumo cũng còn hạn chế, nên họ đã giao tiếp với nhau bằng một thứ tiếng Nhật đơn giản do chính họ sáng tạo ra. Ngôn ngữ này sau này được gọi là "Ngôn ngữ Hearn" - một ngôn ngữ chung đầy tình cảm giữa hai vợ chồng. Chính ngôn ngữ này đã trở thành mảnh đất màu mỡ để những câu chuyện Kwaidan nảy mầm.
"Kwaidan" thực ra là thành quả hợp tác của hai người
Setsu ghi nhớ rất nhiều truyện cổ tích, truyện ma của Nhật Bản từ những bài hát ru, truyền thuyết gia đình, đến những câu chuyện đồn đại trong xóm làng. Vào những đêm Yakumo bí ý tưởng sáng tác, Setsu lại kể cho ông nghe những câu chuyện ấy dưới ánh nến, vừa kể vừa dùng cử chỉ minh họa.
Setsu không chỉ là một người kể chuyện đơn thuần, mà còn là một storyteller tài năng với khả năng “thay đổi giọng nói để tạo nên sự rùng rợn”. Yakumo đã cố gắng ghi chép lại từng câu chuyện của cô, trau chuốt chúng bằng kỹ thuật văn học phương Tây và nâng tầm thành những tác phẩm nghệ thuật có thể sánh vai trên trường quốc tế.
“Kwaidan" không chỉ là một tiểu thuyết kinh dị, mà còn là thành quả hợp tác vượt qua ranh giới quốc gia giữa “người vợ tin tưởng vào tài năng của chồng” và “người chồng yêu văn hóa của vợ”.
Tìm kiếm sách về Koizumi Yakumo trên Yahoo! Shopping 👉tại đây
【Phiên bản hoàn chỉnh】Top 10 truyện “Kwaidan” (Quái Đàm) của Koizumi Yakumo nên đọc nhất
Xin giới thiệu 10 truyện nổi bật nhất trong số các truyện ma của Koizumi Yakumo, bao gồm cả 3 tác phẩm nổi tiếng nhất.
Chuyên mục 1: 【Kinh điển】Ba kiệt tác làm cả thế giới rùng mình
Yuki onna (Nữ Tuyết)
Câu chuyện về yêu quái nữ xinh đẹp lạnh giá xuất hiện trong đêm tuyết. Cô bắt người đàn ông mình yêu phải hứa “không được kể với ai về việc đã gặp ta”, nhưng khi lời hứa bị phá vỡ, bi kịch đã xảy ra.
Miminashi Hoichi (Hoichi Không Tai)
Hoichi là một thầy tu mù chơi đàn biwa, bị vong linh nhà Heike gọi về mỗi đêm để đàn hát. Để bảo vệ bản thân khỏi ma quỷ, toàn thân ông được viết kinh Phật, nhưng chỉ riêng đôi tai bị bỏ sót đã bị linh hồn oán hận lấy mất. Thế giới quan rùng rợn này từng khiến tác giả run sợ khi còn nhỏ.
Mujina
Một người đàn ông bắt chuyện với một người phụ nữ gặp trên dốc Kinokunizaka ở Tokyo, nhưng khuôn mặt cô hoàn toàn không có mắt, mũi, miệng , chỉ là một “Noppera-bo” (người không mặt)! Tuy ngắn nhưng câu chuyện này có cái kết bất ngờ khiến độc giả không khỏi rùng mình.
Chuyên mục 2: 【Tình yêu và nước mắt】Những câu chuyện tình buồn lay động lòng người
Aoyagi no Hanashi (Câu chuyện về cây liễu xanh)
Mối tình bi thương giữa một võ sĩ trẻ bị cuốn hút bởi cây liễu và người phụ nữ xuất hiện từ chính thân cây ấy. Giống như truyện “Chim hạc trả ơn”, trong truyện cổ Nhật Bản có rất nhiều câu chuyện tình buồn giữa con người và những sinh vật siêu nhiên, và những câu chuyện tương tự còn lưu truyền khắp Nhật Bản.
Oshidori
Chim mái Oshidori đau buồn vì chồng mình bị thợ săn bắn chết. Ở Nhật Bản, có thành ngữ “vợ chồng oshidori” để chỉ những cặp vợ chồng hạnh phúc, luôn quấn quýt bên nhau như đôi chim oshidori.
Uba zakura (Sakura của người vú nuôi)
Một người vú nuôi đã hy sinh mạng sống để bảo vệ đứa trẻ mình chăm sóc. Linh hồn bà trú ngụ trong cây hoa anh đào trong dinh thự, mỗi mùa xuân lại nở ra những bông hoa đẹp nhưng buồn thương.
Uba ( vú nuôi) là người phụ nữ nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ em thuộc tầng lớp quý tộc ở Nhật Bản ngày xưa. Không chỉ là người giúp việc, họ còn đóng vai trò quan trọng trong sự trưởng thành của trẻ, đôi khi còn thay thế cả mẹ ruột.
Đây là câu chuyện ca ngợi vẻ đẹp của sự hy sinh theo phong cách Nhật Bản.
Chuyên mục 3: 【Bí ẩn】Thế giới kỳ lạ và triết lý
Giấc mơ của Akinosuke
Một người đàn ông trong lúc ngủ trưa đã trở thành vua của vương quốc kiến và sống trọn một đời ở đó. Khi tỉnh dậy, tất cả chỉ là một giấc mơ, nhưng ranh giới giữa thực và mộng trở nên mơ hồ, đặt ra câu hỏi triết học về thực tại.
Chawan no Naka (Trong chén trà)
Một võ sĩ khi định uống trà thì nhìn thấy khuôn mặt của một người đàn ông lạ trong chén trà. Sau đó, những người bạn của người đàn ông ấy xuất hiện tấn công từ bốn phía... Câu chuyện đột ngột dừng lại, để lại cái kết rùng rợn cho trí tưởng tượng của độc giả – một kiệt tác mang tính thử nghiệm.
Đây không phải là tác phẩm 『Kwaidan』, mà được tuyển chọn trong tập truyện kỳ bí 『Kottō』 xuất bản năm 1902.
Thể loại 4: 【Yêu quái・Hành động kịch tính】Vừa rùng rợn vừa ngầu
Rokurokubi
Trận chiến kịch tính giữa một nhà sư từng là samurai và năm chiếc đầu bay lơ lửng được miêu tả sống động. Dựa trên truyền thuyết về yêu quái Nhật Bản "Rokurokubi", Yakumo đã biến nó thành một câu chuyện hành động kinh dị. Trong các truyện ma Nhật Bản, những từ như “Kinh văn” hay “Chân ngôn” (đều là thuật ngữ Phật giáo) thường xuất hiện như một rào chắn tâm linh, thể hiện nền tảng văn hóa của sức mạnh ngôn từ.
Jikininki (Quỷ ăn thịt người)
Jikininki là loài quỷ ăn thịt người chết. Thân phận thật sự của nó là một nhà sư đã sống ích kỷ, tham lam khi còn sống. Đây là một câu chuyện kinh dị nặng nề, lấy chủ đề về luân hồi và “nghiệp” trong Phật giáo.
【Hành hương Bakabake】Theo dấu chuyện tình và sân khấu truyện ma của Koizumi Yakumo và Setsu
Vùng đất thần thoại, Tỉnh Shimane・Thành phố Matsue
Matsue ở tỉnh Shimane là nơi Yakumo gặp Setsu, cũng là thành phố ông yêu nhất, được gọi là “quê hương của truyện ma”.
- Nhà cũ Koizumi Yakumo và Bảo tàng tưởng niệm Koizumi Yakumo: Dinh thự samurai nơi hai người từng sống và bảo tàng trưng bày di vật của Yakumo là những điểm đến không thể bỏ qua.
👉Trang web chính thức của Nhà cũ Koizumi Yakumo tại đây (Có tiếng Nhật và tiếng Anh)
👉Trang web chính thức của Bảo tàng tưởng niệm Koizumi Yakumo tại đây (Có tiếng Nhật và tiếng Anh)
- Hồ Shinji và Lâu đài Matsue: Những khung cảnh đầy cảm xúc từng là nguồn cảm hứng cho các câu chuyện. Tỉnh Shimane, còn được biết đến là vùng đất thần thoại, là nơi lý tưởng để đắm mình trong thế giới truyện ma.
👉Thông tin chi tiết về Hồ Shinji tại đây (Có nhiều ngôn ngữ)
👉Trang web chính thức của Lâu đài Matsue tại đây (Có tiếng Nhật và tiếng Anh)
Nơi Yakumo sống những năm cuối đời: Tokyo・Quận Shinjuku, Quận Bunkyo
Ở Tokyo, nơi Yakumo sống những năm cuối đời và yên nghỉ, cũng có nhiều địa điểm liên quan đến ông.
- Di tích nơi Yakumo qua đời và nhà cũ: Di tích nhà cũ của ông vẫn còn ở quận Bunkyo.
- Nghĩa trang Zoshigaya: Nơi an nghỉ của vợ chồng Koizumi Yakumo và Setsu. Đây cũng là một trong những khung cảnh Nhật Bản mà Yakumo yêu thích.
👉Thông tin chi tiết về nơi Yakumo qua đời tại đây (Có nhiều ngôn ngữ)
👉Thông tin chi tiết về di tích nhà cũ Koizumi Yakumo tại đây (Có nhiều ngôn ngữ)
👉Trang web chính thức của Nghĩa trang Zoshigaya tại đây
Truyện ma Nhật Bản là sự tôn kính với “những điều vô hình” trong văn hóa Nhật
Yakumo không chỉ sợ “ma quỷ” của Nhật Bản, mà còn nhận ra “tấm lòng con người” và “sự tôn trọng thiên nhiên” ẩn chứa trong đó. Tác phẩm của ông không chỉ đơn thuần là kinh dị, mà còn là di sản văn hóa quý giá truyền tải “tinh thần người Nhật”.
Hãy cùng trải nghiệm lại câu chuyện của hai người qua bộ phim buổi sáng “Bakabake” đang phát sóng trên NHK Nhật Bản. Và khi đến Nhật, đừng quên mang theo sách của Yakumo để ghé thăm những địa điểm linh thiêng, cảm nhận văn hóa Nhật Bản mà họ từng yêu mến.
Tài liệu tham khảo:
NHK Publishing, Mook 『Drama Jinbutsuden Lafcadio Hearn và Setsu: “Kwaidan” đã gắn kết định mệnh của hai người (Series Giáo dục・Văn hóa)』, xuất bản ngày 22/09/2025 (Ngày tham khảo: 2025/12/1)
Bảo tàng tưởng niệm Koizumi Yakumo "Cuộc đời của Koizumi Yakumo" (Ngày tham khảo: 2025/12/1)
Tác giả Lafcadio Hearn, Dịch giả Enjō Tō, Kadokawa Bunko "Kwaidan" (Ngày tham khảo: 2025/12/1)
Comments