Với những câu chuyện về tình yêu, sự phản bội và những trận chiến, những câu chuyện và truyền thuyết dân gian Nhật Bản là sự kết hợp kỳ ảo giữa thực tế và giả tưởng. Trong khi các câu chuyện dân gian theo truyền thống đề cập đến những câu chuyện được truyền lại trên tinh thần qua nhiều thế hệ, thì sự kết hợp giữa truyền thuyết và truyền thuyết dân gian của Nhật Bản là sự kết hợp giữa truyện viết (gọi là monogatari) và truyện nói. Nhiều truyện có niên đại từ thế kỷ 14 trở về trước. Ông Kunio Yanagita là tác giả đồng thời là nhà nghiên cứu văn học dân gian đã đi tiên phong trong việc sưu tập những câu chuyện này, ông thích thuật ngữ mukashibanashi, nghĩa là những câu chuyện thời xa xưa- mà ông cảm thấy gần giống với những câu chuyện Nhật Bản mà ông thu thập được.
Trong khi nhiều yếu tố của câu chuyện vẫn được giữ nguyên thì các nhân vật hay khía cạnh đề cập đến có thể thay đổi theo từng vùng miền khác nhau. Năm câu chuyện vĩ đại được nhắc tới trong Go-dai Mukashi Banashi là Momotaro, Saru Kani Gassen, Hanasaka Jiisan, Kachi-Kachi Yama và Shita-kiri Suzume. Đây là những câu chuyện nền tảng và một trong số đó đã được biết đến cả ở bên ngoài Nhật Bản. Bên dưới đây, chúng mình đã tổng hợp lại năm mẩu truyện ít được nhắc tới hơn nhưng chúng đều có liên quan đến những câu chuyện dân gian phổ biến nhất Nhật Bản.
1. Tsuru no Ongaeshi: Chú hạc báo ơn
Đây là một câu chuyện rất phổ biến của Nhật Bản. Câu chuyện này chứa đựng những bài học đơn giản về lòng biết ơn và giữ lời hứa, và nó có rất nhiều biến thể trên khắp Nhật Bản bao gồm ngỗng, ngao, cá và rắn khi làm vợ, với nhiều kỹ năng và món quà khác nhau để trả ơn. Nhân vật và câu chuyện xuất hiện trong nhiều hình thức văn hóa đại chúng, bao gồm Animal Crossing (nhân vật Gladys), One Piece, Legion và Flying Witch trong số những người khác.
Câu chuyện về một lời hứa bị phá vỡ
Trong câu chuyện này, một người nông dân trẻ đang làm việc trên cánh đồng thì anh ta bắt gặp một con hạc xinh đẹp đã bị bắn hạ bởi những người thợ săn. Người nông dân cẩn thận rút mũi tên ra và chăm sóc vết thương cho con hạc nhỏ, sau đó anh thả cho nó được tự do. Con hạc bay vòng quanh người nông dân ba vòng trước khi sải cánh lên trời cao.
Hôm đó, khi người nông dân trở về nhà, anh ta được chào đón bởi một người phụ nữ xinh đẹp, người ấy còn đề nghị chuyện kết hôn. Trong khi anh còn đang lo ngại rằng mình sẽ không thể lo cho cuộc sống hai người chỉ với thu nhập ít ỏi từ việc đồng áng thì cô gái đã thuyết phục được anh bằng cách đưa ra một bao gạo nhỏ và nói rằng nó sẽ đủ cho cả hai. Họ sống hạnh phúc với bao gạo nhỏ bé không bao giờ vơi bớt. Một ngày nọ, người vợ xinh đẹp nhốt mình trong căn phòng dệt vải nhỏ của họ, cô yêu cầu chồng không được vào cho đến khi cô đã sẵn sàng. Sau bảy ngày, người vợ bước ra trong một cơ thể tiều tụy, cô đã đưa cho anh một bộ quần áo rất đẹp và nhờ anh đem ra chợ bán. Anh đã bán được nó với giá cao, và họ sống thoải mái hơn. Khi người vợ trở lại căn phòng lần thứ hai, người chồng cố gắng kiềm chế sự tò mò của mình và tự hỏi làm thế nào cô có thể dệt khi không có sợi. Anh lén nhìn trộm vào bên trong và thấy rằng người vợ của mình thực chất là một con hạc, đang dệt bằng chính những sợi lông của cô. Sau khi nhận ra rằng mình đã bị phát hiện, con hạc giải thích rằng cô đến để báo đáp lòng tốt của anh nhưng bây giờ thì cô phải rời đi, không thể ở lại nữa bởi bây giờ anh đã biết thân phận thật sự của cô.
2. Taketori Monogatari - Câu chuyện về người chặt tre
Câu chuyện có nguồn gốc từ núi Phú Sĩ. Câu chuyện này được biết đến với hai cái tên: Kaguya-hime no Monogatari (Câu chuyện về Công chúa Kaguya) theo tên nhân vật chính của nó, và còn được gọi là Taketori Monogatari (Người chặt tre). Đây được xem là một trong những monogatari (gọi là câu chuyện viết) cổ nhất còn sót lại, và được nhắc đến trong một bài thơ từ thế kỷ thứ 10. Nó đã được xưởng phim Ghibli chuyển thể thành phim và được sử dụng làm nguồn cảm hứng cho vô số tác phẩm, bao gồm cả Sailor Moon, Naruto, Fly me to the Moon và Turn a Gundam.
Bài học về tình yêu vĩnh cửu
Câu chuyện này kể về một người thợ già khi chặt tre đã nhìn thấy một thân cây tre phát sáng. Khi cắt cây tre ra, ông lại thấy có một đứa bé bằng ngón tay cái bên trong ống tre. Vì vợ chồng ông không có con nên họ quyết định đưa đứa bé về nhà nuôi và đặt tên cô là Nayotake no Kaguya-hime, nghĩa là Công chúa phát sáng của Tre non. Kể từ đó, người chặt tre luôn nhặt được những hạt vàng nhỏ trong mỗi thân tre mà mình đốn hạ.
Khi lớn lên thành một phụ nữ xinh đẹp, công chúa thu hút vô số người cầu hôn, trong đó có năm nhà quý tộc. Do không có ấn tượng tốt với họ nên Kaguya nghĩ ra năm nhiệm vụ bất khả thi đó là phải mang về chiếc bát ăn xin bằng đá của Đức Phật, một viên ngọc từ một con rồng, một chiếc áo choàng bằng da chuột lửa của Trung Quốc, một chiếc vỏ bò từ một con én và một nhánh cây đá quý từ hòn đảo thần thoại Horai. Kết quả thì có ba người đàn ông gian lận, họ bày ra những món đồ giả mạo, một người thì bỏ cuộc còn một người khác thì đã bỏ mạng khi đang nỗ lực thực hiện thử thách. Vẫn chưa kết hôn, công chúa gặp Hoàng đế Nhật Bản, người đã cầu hôn cô trong nhiều năm. Mặc dù luôn bị cô từ chối nhưng họ vẫn giữ liên lạc qua thư.
Vào một đêm nọ, khi đang ngắm trăng, công chúa bỗng trở nên buồn bã và cuối cùng cô thông báo với cha mẹ rằng cô không đến từ trái đất và đã đến lúc cô phải trở về với người của mình trên mặt trăng. Cô viết một bức thư cuối cùng cho Hoàng đế và tặng ông một liều thuốc trường sinh, sau đó cô bay lên mặt trăng, quên đi mọi mối liên hệ với trần gian. Tuy nhiên, hoàng đế yêu cầu các sĩ quan của mình đốt lời đáp của ông trên ngọn núi cao nhất, hy vọng lời đáp của ông có thể đến được với công chúa. Ông từ chối tiên dược, không muốn sống cuộc sóng mà thiếu vắng cô.
Người ta nói rằng họ đã đốt bức thư trên Đại núi Suruga, thuộc một tỉnh cổ của vùng Kanto. Ngọn núi sớm được biết đến với cái tên Fushi (不死) có nghĩa là sự bất tử, trong khi các ký tự kanji (富士山) có thể được dịch là ngọn núi có rất nhiều chiến binh, với khói của ngọn núi lửa được coi là mang theo thông điệp cuối cùng của ông.
3. Momotaro - Cậu bé quả đào
Đây có lẽ là câu chuyện nổi tiếng nhất của Nhật Bản. Momotaro là một anh hùng nổi tiếng xuất hiện trong một điều kiện không tưởng. Bạn có thể thấy những hình ảnh của anh ấy trên khắp Nhật Bản, và anh hùng Momotaro đã trở thành linh vật của tỉnh Okayama. Lý do có thể là do tình yêu của anh ấy đối với món kibi dango (bánh gạo kê) của tỉnh này.
Câu chuyện về cậu bé chiến đấu với quỷ
Khi một bà lão đang giặt quần áo bên bờ sông, bà phát hiện một quả đào khổng lồ trôi về phía mình và bà nhanh chóng bắt lấy nó. Bà đem quả đào về nhà, cặp vợ chồng không con đã vô cùng sửng sốt khi quả đào nứt ra và bên trong là một bé trai kháu khỉnh. Đứa trẻ giải thích rằng nó đã được các vị thần gửi đến để làm con trai của họ, và họ đặt tên là Momotaro (cậu bé quả đào). Nhiều năm sau, khi còn là một thiếu niên, Momotaro đã xin phép cha và rời khỏi nhà để đi chiến đấu với một băng quỷ. Trên hành trình của mình, anh đã kết nạp được thêm những người bạn đồng hành là một chú chó, một chú khỉ và một chú công bằng cách chia cho chúng một phần bánh kibi dango mà người mẹ đã chuẩn bị cho anh trước chuyến đi. Ban đầu chúng cãi vã rất nhiều, nhưng sau lời cầu xin từ Momotaro, cả bầy sinh vật nhanh chóng trở nên hòa hợp và cùng nhau hành quân như một đội quân đến hang ổ của quỷ.
Khi họ theo dõi lâu đài từ một chiếc thuyền, con chim được cử đến để đánh lạc hướng lũ quỷ trong khi Momotaro, khỉ và chó lẻn vào qua các đường hầm. Họ tấn công lũ quỷ bằng sức mạnh của 100 người, giết chết tất cả trừ nhà vua, người đang cầu xin lòng thương xót. Momotaro bèn để chú khỉ trông coi anh ta còn mình thì thu thập kho báu của quỷ, giải thoát đám tù nhân và sau đó trở về nhà sống cùng với cha mẹ của mình.
4. Tanabata - Đêm thất tịch
Tanabata là lễ kỷ niệm của những người yêu nhau mà phải vượt qua cả dải ngân hà để được tương phùng bằng hoạt động làm và treo các đồ trang trí bằng giấy. Lễ hội được tổ chức vào ngày 7 tháng 7 âm lịch, tức là ngày 7 tháng 7 theo Lịch Gregory, nhưng ở một số nơi, nó được tổ chức vào ngày 7 tháng 8 theo lịch Trung Quốc. Vào ngày này, mọi người viết điều ước trên những mảnh giấy nhỏ và buộc chúng vào cây tre, sau đó thả xuống sông hoặc đốt cháy để làm lễ vật.
Câu chuyện về cặp tình nhân vượt qua cả dải ngân hà
Truyền thống bắt nguồn từ một truyền thuyết Trung Quốc, đến Nhật Bản vào thế kỷ thứ 8. Bên dòng sông Amanogawa (sông thiên đường), hay còn gọi là dải ngân hà, là một nàng công chúa tên Orihime, người luôn chăm chỉ dệt những bộ quần áo rất đẹp. Một ngày nọ, cha cô đã sắp xếp cho cô gặp một người nông dân tên là Hikoboshi đén từ bên kia sông. Cặp đôi yêu nhau, quấn quýt đến mức bỏ bê cả công việc của mình. Người cha của công chúa, ngài Tentei rất tức giận khi thấy chuyện đó xảy ra nên một lần nữa, ông tách họ ra hai bên bờ sông. Ông ra lệnh cho họ không bao giờ được phép gặp lại nhau lần nữa. Sau những lời van xin đầy nước mắt từ cô con gái, ông đồng ý cho họ có thể gặp nhau mỗi năm một lần, vào ngày 7 tháng 7.
Vào ngày gặp gỡ đầu tiên, vốn là ngày được mong đợi từ rất lâu, cặp đôi nhận thấy không có cây cầu nào để qua sông. Đáp lại những giọt nước mắt của Orihime, một đàn quạ đã xuất hiện để tạo ra một cây cầu bằng chính những đôi cánh của chúng. Mưa vào ngày Tanabata được cho là nước mắt của Orihime. Nàng khóc bởi vì phải đợi thêm một năm nữa mới có thể gặp được người mình yêu bởi cây cầu do đàn chim tạo ra không thể cầm cự khi nước sông dâng cao.
5. Kintaro: Cậu bé vàng
Cậu bé vàng theo đúng nghĩa đen của Nhật Bản, Kintaro là một cậu bé anh hùng với sức mạnh đáng kinh ngạc. Cậu bé có mối liên hệ chặt chẽ với động vật và tương lai như một chiến binh. Nhân vật này được cho là dựa trên một người có thật ở Kanagawa, thường được miêu tả trong rạp hát Nhật Bản và hiện đã xuất hiện trong vô số anime, manga và trò chơi điện tử. Vào ngày lễ bé trai (một ngày lễ truyền thống của Nhật Bản), các bậc cha mẹ sẽ trưng bày tượng hình Kintaro với hy vọng con trai của họ sẽ mạnh mẽ và dũng cảm.
Những cuộc phiêu lưu của Kintaro
Có nhiều phiên bản của câu chuyện Kintaro, nhưng tất cả đều có chung khởi đầu là thời thơ ấu của anh ở trong rừng. Dù bị mẹ bỏ rơi, được bà nuôi dưỡng hay bị bỏ mặc để tự lo cho bản thân sau khi bà qua đời, anh ta sớm nảy sinh tình cảm với thiên nhiên hoang dã. Anh kết bạn với những ngọn núi của Núi Kintoki và Núi Ashigara, mang theo một chiếc mũ sắt, mặc một chiếc yếm đỏ với chữ Kanji (chữ Hán) vàng trên yếm, và có một khuôn mặt bầu bĩnh với mái tóc cắt ngắn dễ nhận biết. Theo chân anh chạy trên khắp cánh rừng, câu chuyện kể về khả năng kết bạn với động vật, đánh bại quỷ dữ và gấu đấu vật sumo (tất nhiên là anh luôn chiến thắng). Khi trưởng thành, anh đổi tên và trở thành chiến binh chính cho một samurai địa phương sau một lần bị bắt gặp khi anh đang chặt cây trong rừng.
Comments