Nhắc đến những thứ có nguồn gốc từ Nhật Bản, ta không thể không kể đến những món ăn ngon, đồ ngọt hấp dẫn, nhiều loại bánh mì và các môn thể thao được yêu thích trên khắp thế giới. Lần này, chúng tôi xin giới thiệu đến bạn những phát minh thú vị, có xuất xứ từ Nhật Bản và được cả thế giới ngưỡng mộ – không chỉ làm phong phú thêm cuộc sống thường nhật của chúng ta mà còn góp phần nâng cao chất lượng sống của người dân toàn cầu. Hãy cùng khám phá bối cảnh và lịch sử đã tạo nên những ý tưởng đột phá này, xuất phát từ văn hóa đặc trưng và tinh thần chế tác độc đáo của Nhật Bản.
* Nếu bạn mua hoặc đặt chỗ cho các sản phẩm được giới thiệu trong bài viết, một phần doanh số bán hàng sẽ có thể được hoàn lại cho FUN!JAPAN.
Những phát minh đột phá đến từ Nhật Bản
Mì ăn liền
Mì ăn liền là loại mì tiện lợi có thể ăn ngay bằng cách chỉ cần cho nước sôi vào hoặc đun sơ qua bằng nồi. Không chỉ có mì ramen, mà còn có các biến thể như udon, soba, yakisoba hay miến, giúp thực khách không thấy ngán mà vẫn có thể thưởng thức nhiều hương vị khác nhau. Với sự tiện lợi trong cách chế biến, mì ăn liền được sử dụng rộng rãi trong nhiều hoàn cảnh: khi bận rộn không có thời gian nấu nướng, khi muốn ăn nhanh, hay dùng làm bữa phụ cho trẻ nhỏ. Không chỉ dễ sử dụng, mì ăn liền còn có khả năng bảo quản lâu, vì thế cũng được xem là một loại thực phẩm thiết yếu trong tình huống khẩn cấp.
Mì ăn liền hiện nay được yêu thích trên toàn thế giới, khởi đầu từ sản phẩm “Chicken Ramen” do Andō Momofuku – một người Nhật – phát triển và đưa ra thị trường vào năm 1958. Sau Thế chiến thứ hai, khi chứng kiến cảnh tượng người dân xếp hàng dài trước các xe mì, ông Andō đã nảy ra ý tưởng phát triển loại mì có thể dễ dàng ăn tại nhà. Vấn đề lớn nhất khi đó là làm thế nào để làm khô sợi mì. Một ngày nọ, khi thấy vợ mình đang chiên tempura, ông nảy ra ý tưởng rằng chiên trong dầu sẽ làm mất nước và áp dụng kỹ thuật đó để làm khô mì. Từ đó, sản phẩm “Chicken Ramen” – món mì hoàn toàn mới mẻ – đã ra đời.
Năm 1958, công ty Nissin Foods đã tung ra “Chicken Ramen”, với đặc trưng là dễ chế biến và ngon miệng, sản phẩm nhanh chóng lan rộng khắp Nhật Bản. Sau đó, nhiều loại mì ăn liền mới ra đời, và đến năm 1971, loại mì ăn liền đựng trong ly đầu tiên trên thế giới mang tên “Cup Noodles” cũng được giới thiệu. Vào năm 2005, mì ăn liền còn được đưa vào sử dụng như thức ăn trong không gian vũ trụ, mở rộng thêm phạm vi hoạt động của mình. Theo một cuộc khảo sát của Hiệp hội Ramen Thế giới (https://instantnoodles.org/noodles/demand/trivia/), trong năm 2024, Nhật Bản đã sản xuất 5,9 tỷ gói mì ăn liền. Những sản phẩm này được xuất khẩu đi khắp nơi trên thế giới, và được điều chỉnh hương vị phù hợp với từng khu vực.
💡Gợi ý từ biên tập viên FUN! JAPAN
Tại “Bảo tàng Cup Noodles – Kỷ niệm Andō Momofuku” ở thành phố Ikeda, tỉnh Osaka, bạn có thể tìm hiểu về lịch sử mì ăn liền. Đặc biệt, khu trưng bày “Đường hầm mì ăn liền” với vô số sản phẩm được bày biện đẹp mắt chắc chắn sẽ khiến bạn vừa ngạc nhiên vừa xúc động! Đây là bảo tàng truyền tải tâm huyết phát triển mì ăn liền vừa ngon, vừa vệ sinh, an toàn và có thể bảo quản lâu dài từ thuở sơ khai đến hiện đại. Ngoài ra, bạn còn có thể tự thiết kế cốc mì của riêng mình bằng cách chọn súp và nguyên liệu yêu thích – một trải nghiệm vô cùng hấp dẫn. Vì trải nghiệm có giới hạn số lượng mỗi ngày, nên bạn nên đến sớm nếu muốn tham gia nhé!
🍜 Bạn có thể tìm hiểu về lịch sử của mì ăn liền và trải nghiệm tự tay làm ! 👉 Bảo tàng mì chén Nhà tưởng niệm Momofuku Ando
🛒 Mua mì ăn liền được đề xuất tại Yahoo! Shopping 👉 đây
Thực phẩm đóng gói sẵn (Retort)
Thực phẩm đóng gói sẵn retort, chỉ cần làm nóng trong nước sôi kèm bao bì hoặc bỏ vào lò vi sóng là có thể thưởng thức được một bữa ăn đậm chất, là một phát minh của công ty Otsuka Foods tại Nhật Bản. Loại thực phẩm này không chỉ làm phong phú thêm đời sống ẩm thực của con người hiện đại luôn bận rộn, mà vì được đóng gói trong túi hoặc hộp tiện lợi để mang theo, nó còn được sử dụng rộng rãi như một loại thực phẩm dã ngoại hoặc như một phương pháp giúp có thể ăn bữa ăn ấm nóng ngay cả trong thảm họa.
Thực phẩm retort là thực phẩm mang tính cách mạng cho phép bảo quản lâu dài ở nhiệt độ phòng bằng cách đặt các nguyên liệu đã nấu chín trong túi hoặc hộp đựng và khử trùng chúng dưới áp suất ở nhiệt độ cao. Lấy cảm hứng từ công nghệ được phát triển tại Hoa Kỳ vào năm 1958 như một loại thực phẩm bảo quản cho quân đội, Otsuka Foods đã bắt đầu phát triển sản phẩm với ý tưởng:
Một phần ăn cho một người, chỉ cần hâm nóng bằng nước là có thể ăn, món cà ri mà ai cũng có thể làm không sai sót. (Nguồn: Lịch sử của Bon Curry từ Otsuka Foods HP)
Sau khoảng 4 năm thử nghiệm và điều chỉnh, cuối cùng vào năm 1968, món “Bon Curry” – thực phẩm đóng gói sẵn đầu tiên trên thế giới – đã ra đời và được tung ra thị trường. Phát minh giúp có thể ăn món cà ri ngon chỉ sau 3 phút làm nóng đã mang đến một cuộc cách mạng trên bàn ăn. Hạn sử dụng ban đầu là 2 tháng vào mùa hè và 3 tháng vào mùa đông, nhưng sau khi áp dụng túi nhôm (aluminum pouch), thời hạn này được kéo dài lên khoảng 2 năm. Ngoài ra, loại sản phẩm có thể làm nóng cả hộp trong lò vi sóng cũng đã được phát triển, càng làm tăng thêm tính tiện lợi.
Điểm hấp dẫn lớn nhất của thực phẩm đóng gói sẵn là có thể bảo quản lâu dài ở nhiệt độ thường. Hiện nay, tại Nhật có hơn 500 loại thực phẩm đóng gói sẵn được bày bán. Từ cơm, cháo, súp, canh miso là món chính, đến các món phụ như hamburger, cơm thố (donburi)… Đáp ứng đa dạng nhu cầu, có cả những sản phẩm giảm muối hoặc ít đường dành cho người quan tâm đến sức khỏe, hay sản phẩm dành cho người bị dị ứng. Ngay cả khi không ăn ngoài, bạn cũng có thể dễ dàng thưởng thức các món ăn quốc tế. Thêm vào đó, cà ri đóng gói sẵn của Nhật còn là một trong những món quà lưu niệm được khách du lịch nước ngoài ưa chuộng. Cũng có các loại cà ri đặc sản từng vùng mang nét riêng biệt địa phương, cho thấy sự phong phú của các loại cà ri đóng gói sẵn. Với những ai muốn tiếp tục thưởng thức ẩm thực Nhật sau khi về nước, các sản phẩm đóng gói sẵn như gyudon hay các món washoku (ẩm thực Nhật) là lựa chọn lý tưởng. Ngoài ra, những sản phẩm đóng gói sẵn cao cấp cũng thích hợp làm quà tặng cho các dịp đặc biệt.
💡Gợi ý từ biên tập viên FUN! JAPAN
Sau đây là gợi ý thực đơn biến tấu từ thực phẩm đóng gói sẵn, giúp bạn mở rộng thêm sự hấp dẫn của loại thực phẩm này. Các món dễ chế biến và chắc chắn sẽ làm trẻ con thích mê:
Gratin thịt sốt với khoai tây
- Nguyên liệu: khoai tây, sốt thịt dùng cho mì Ý (loại thực phẩm đóng gói sẵn), phô mai tan chảy
- (1) Gọt vỏ khoai tây, cắt thành từng miếng dễ ăn, sau đó dùng màng bọc thực phẩm bọc lại và đun nóng trong lò vi sóng.
- (2) Đặt sốt thịt dùng cho mì Ý lên trên khoai đã làm nóng (1), rồi cho phô mai tan chảy theo lượng tùy thích..
- (3) Nướng bằng lò nướng cho đến khi phô mai có màu nâu cháy cạnh là hoàn thành.
Croquette cà ri
- Nguyên liệu: Khoai tây, cà ri đóng gói sẵn, bột chiên xù không cần dùng bột mì và trứng (Nissin).
- (1) Gọt vỏ khoai tây, cắt thành từng miếng dễ ăn, bọc bằng màng bọc thực phẩm, đun nóng trong lò vi sóng cho đến khi mềm và nghiền thành hỗn hợp nghiền.
- (2) Trộn cà ri đóng gói sẵn vào khoai nghiền (1) cho đều, rồi nặn thành hình bầu dục.
- (3) Lăn qua bột chiên xù, rồi chiên vàng giòn với một ít dầu trong chảo.
- (4) Tùy khẩu vị có thể rưới thêm sốt là hoàn thành.
- Bạn cũng có thể thay cà ri đóng gói bằng sốt kem hoặc sốt thịt để thưởng thức hương vị khác.
🛒 Mua cà ri đóng gói sẵn được gợi ý trên Yahoo! Shopping 👉 đây
Xe đạp trợ lực điện
Khi đạp xe leo dốc đứng, khi phải chạy ngược gió mạnh, hay khi chở nhiều đồ đạc sau khi đi mua sắm — trong những điều kiện khắc nghiệt như vậy, việc đạp xe thật là vất vả. Tuy nhiên, có một loại xe đạp vẫn có thể chạy nhẹ nhàng trong những tình huống như thế, đó chính là “xe đạp trợ lực điện”. Đặc biệt, với các bà mẹ đang nuôi con nhỏ tại Nhật, đây là một trong những phương tiện di chuyển thiết yếu.
“Xe đạp trợ lực điện” là phát minh của một công ty Nhật Bản – Yamaha Motor Co., Ltd. Trên trang web của công ty Yamaha Motor (https://global.yamaha-motor.com/jp/profile/business/pas) giới thiệu những điều sau.
Xe đạp trợ lực điện là loại xe đạp có cấu tạo giúp pin và mô-tơ hỗ trợ lực đạp của người dùng. Chiếc xe đầu tiên trên thế giới thuộc loại này chính là mẫu ‘PAS’* do công ty chúng tôi phát triển và ra mắt vào năm 1993.
* Tên sản phẩm lấy từ các chữ cái đầu của cụm từ Power Assist System.
Tại Nhật Bản, trước khi xe đạp trợ lực điện xuất hiện, từ những năm 1960 đã có loại xe đạp được gọi là “mamachari” – dòng xe đạp dành cho phụ nữ, dễ sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày. Sự kết hợp giữa văn hóa “mamachari” và công nghệ trợ lực điện đã tạo nên xe đạp trợ lực điện hiện nay. Nếu lực mô-tơ quá mạnh, xe sẽ không còn được xem là “xe đạp” mà bị phân loại là “xe máy”, và do đó cần có bằng lái. Chính vì vậy, các kỹ sư phát triển khi ấy đã đến trình bày với cảnh sát rằng đây vẫn là “xe đạp”, và đã thành công tạo ra chiếc xe đạp trợ lực điện đầu tiên trên thế giới, một phát minh mang tính cách mạng không cần bằng lái. Phát minh này không chỉ giúp việc đưa đón trẻ em hay leo dốc trở nên dễ dàng hơn mà còn được nhiều thế hệ sử dụng rộng rãi như một phương tiện thân thiện với môi trường nhờ không thải khí gây ô nhiễm.
Giá của xe dao động từ 140.000 yên trở lên – một mức giá khá cao, nhưng lại nhanh chóng trở thành sản phẩm bán chạy tại Nhật. Sau đó, nhiều công ty khác cũng bắt đầu sản xuất xe đạp trợ lực điện, và các nhà sản xuất không ngừng phát triển để nâng cao sự tiện lợi. Người dùng giờ đây có thể lựa chọn từ nhiều màu sắc khác nhau, và chủng loại cũng rất phong phú, từ loại dành cho chở trẻ em, loại nhẹ nhàng phù hợp cho việc đi học – đi làm hàng ngày, đến loại thể thao chạy được đường dài. Trong thời kỳ dịch COVID-19, số người chọn mua xe đạp trợ lực điện để đi làm hoặc đi học – như một phương tiện ít rủi ro lây nhiễm hơn so với giao thông công cộng – cũng tăng lên. Xe đạp trợ lực điện còn được yêu thích vì tiện lợi cho các hoạt động ngoài trời và giúp cải thiện tình trạng thiếu vận động.
Hiện nay, nhiều tính năng tiện lợi hơn nữa cũng đã xuất hiện. Chẳng hạn, hãng Panasonic đã cho ra mắt xe đạp có “chế độ dắt bộ” – hỗ trợ đẩy xe khi đang dắt bộ với con ngồi trên ghế – và xe có chức năng “không cần chìa khóa” – chỉ cần để chìa khóa điện tử trong túi xách là có thể mở khóa mà không cần lấy ra. Xe đạp trợ lực điện vẫn đang không ngừng tiến hóa mỗi ngày. Trong tương lai, những mẫu xe nào sẽ được phát triển tiếp theo đây — quả là điều đáng trông đợi.
Bệ toilet rửa nước ấm
Một trong những điều khiến du khách nước ngoài khi đến Nhật ngạc nhiên chính là sự tiện nghi của nhà vệ sinh. Nhiều người cho biết họ cảm thấy ấn tượng bởi những nhà vệ sinh “sáng sủa, sạch sẽ, có nhiều chức năng”, lại còn “miễn phí mà vẫn tiện nghi đến vậy”.
Bệ toilet rửa nước ấm – mang đến không gian vệ sinh thoải mái – hiện nay đã phổ biến trong nhiều hộ gia đình và cơ sở công cộng tại Nhật. Trước đây, từ thế kỷ 17–18 ở châu Âu đã có thiết bị gọi là “bidet”, và sang thế kỷ 20, các thiết bị rửa nước ấm cho mục đích y tế cũng được phát triển tại Mỹ và Thụy Sĩ. Vào những năm 1960, thiết bị rửa y tế này được nhập khẩu vào Nhật Bản, nhưng vẫn chưa đem lại sự thoải mái.
Năm 1980, công ty TOTO (tên gọi lúc đó là Tōtō Kiki) sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm đã phát triển sản phẩm “Washlet®”. Vì cảm nhận nhiệt độ thay đổi tùy theo từng bộ phận cơ thể, họ đã tăng nhiệt độ nước từng 0,1 độ một để thử nghiệm, và phát hiện rằng 38°C là nhiệt độ dễ chịu nhất. Góc phun nước phù hợp cũng được xác định là 43° cho phần hậu môn, và 53° cho chế độ bidet. Sản phẩm được hoàn thiện với khả năng giữ nhiệt ổn định và điều chỉnh góc phun thích hợp đã được người tiêu dùng đón nhận như một thiết bị gia đình, và ngày nay đã trở nên phổ biến trong hầu hết các hộ gia đình ở Nhật.Điểm hấp dẫn của Washlet® là người dùng có thể điều chỉnh được vị trí, áp lực và nhiệt độ nước rửa. Ngoài ra, nắp bồn cầu tự đóng mở bằng cảm biến, nắp luôn giữ ấm, các chức năng tiết kiệm nước – tiết kiệm điện, và còn có cả tính năng tự làm sạch. Với thiết kế thanh lịch và cao cấp, Washlet® đã biến hình ảnh tiêu cực về nhà vệ sinh – như tối tăm hay đáng sợ – trở thành một không gian thoải mái. Đây chính là một phát minh tượng trưng cho tinh thần hiếu khách “omotenashi” của Nhật Bản.
💡Gợi ý từ biên tập viên FUN! JAPAN
Một trong những tour được du khách nước ngoài yêu thích là “THE TOKYO TOILET SHUTTLE TOUR”, đưa bạn ghé thăm 17 nhà vệ sinh công cộng độc đáo tại các công viên trong khu vực Shibuya, Tokyo. Thật hiếm thấy ở nơi nào khác trên thế giới mà… nhà vệ sinh lại trở thành điểm tham quan du lịch!
👉TOUR Tham quan hệ thống Toilet ở Tokyo
Miếng sưởi dùng một lần
Miếng sưởi dùng một lần – một vật dụng không thể thiếu để chống chọi với cái lạnh mùa đông – cũng là một phát minh ra đời tại Nhật Bản. Bạn có thể dễ dàng mua được nó tại các hiệu thuốc hoặc cửa hàng tiện lợi. Chỉ cần lấy ra khỏi túi và lắc nhẹ là túi sẽ phát nhiệt, nhờ đó có thể sưởi ấm cơ thể một cách an toàn và tiện lợi. Đây là vật dụng rất hữu ích khi tham gia các hoạt động ngoài trời như xem thể thao, leo núi mùa đông, hay cả trong các tình huống thiên tai.
Nguồn gốc của miếng sưởi Kairo có thể truy về “onjakku” – loại đá sưởi được làm nóng và đặt vào ngực để giữ ấm – vốn tồn tại từ thời Heian đến thời Edo. Loại túi sưởi dùng một lần hiện đại được thương mại hóa vào năm 1978 thông qua sự hợp tác giữa công ty Lotte Electronic Industries (hiện là Lotte) và Nippon Jun-Suiso (hiện là Air Water Mechatronics). Sản phẩm này không có mùi, không cần dùng đến lửa, nên mang lại sự tiện lợi và an toàn trong việc giữ ấm – một bước tiến đột phá.
Trang web trực tuyến chính thức của LOTTE GROUP (https://lotte-shop.jp/shop/e/ehokaron/#history_) giới thiệu nguồn gốc của cái tên "Hokaron" như sau.
Vì kênh phân phối chính là các hiệu thuốc và nhà thuốc, nên từ “-ron” – hậu tố thường thấy trong tên các loại thuốc – đã trở thành cảm hứng để đặt tên sản phẩm là “Hokaron”.
💡Gợi ý từ biên tập viên FUN! JAPAN
Miếng sưởi dùng một lần không chỉ là vật dụng tiện lợi trong mùa đông tại Nhật mà còn được xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới. Có hai loại “Hokaron”: loại dán và loại không dán. Đối với những người bị lạnh chân tay, loại dán vào đầu ngón chân là một lựa chọn lý tưởng. Khi toàn thân bị lạnh, bạn cũng có thể dán vào vùng bụng để cảm nhận hiệu quả. Ngoài ra, đối với những người dễ bị lạnh do máy lạnh vào mùa hè, hiện cũng đã có các loại túi sưởi chuyên dụng để sử dụng vào mùa hè giúp chống lạnh do điều hòa gây ra.
🛒 Mua miếng sưởi dùng một lần trên Yahoo! Shopping 👉 tại đây
Ngoài ra, Nhật Bản còn có rất nhiều phát minh độc đáo khác mà thế giới phải ngưỡng mộ, chẳng hạn như mô hình mẫu thực phẩm, văn phòng phẩm, và nhiều sản phẩm khác nữa. Hãy thử nhìn lại những sản phẩm "có nguồn gốc từ Nhật Bản" xung quanh bạn. Chắc chắn bạn sẽ cảm nhận được niềm đam mê trong chế tạo và tinh thần "omotenashi" – lòng hiếu khách – với mong muốn cải thiện cuộc sống của con người ẩn chứa trong từng sản phẩm ấy.
< Tham khảo>
- Ruth Marie German, "Thay đổi thế giới!: 30 phát minh đáng kinh ngạc của Nhật Bản", 2025, 96 trang, Gakken Co., Ltd.
- Bách khoa toàn thư sản xuất của Nhật Bản, 2014, 149 trang, Kinnoshisha Co., Ltd.
- "Bách khoa toàn thư về phát minh và Kufu của Nhật Bản", 2014, Iwasaki Shoten Co., Ltd.
- Nissin Chicken Ramen HP: https://www.chickenramen.jp/
- Bảo tàng mì cốc Osaka Ikeda HP: https://www.cupnoodles-museum.jp/ja/osaka_ikeda/
- Otsuka Foods HP: https://www.otsukafoods.co.jp/
- Yamaha Motor Co., Ltd. HP: https://global.yamaha-motor.com/jp/
- Tập đoàn TOTO HP: https://jp.toto.com/
- 100 đổi mới của Nhật Bản thời hậu chiến / Viện Phát minh và Đổi mới: https://koueki.jiii.or.jp/innovation100/innovation_detail.php?eid=00018&age=topten&page=kaihatsu
Comments