“Tokyo 2025 Deaflympics” sẽ được tổ chức từ ngày 15 tháng 11 đến ngày 26 tháng 11 năm 2025 (môn bóng đá bắt đầu từ ngày 14). Đây là lễ hội thể thao nơi các vận động viên khiếm thính và giảm thính lực từ khắp nơi trên thế giới tụ hội về Tokyo, cùng nhau tranh tài sôi nổi trên sân khấu quốc tế.
Tuy nhiên, có lẽ cũng có nhiều người tự hỏi: Deaflympics là gì? Dành cho những ai còn thắc mắc, bài viết này sẽ giải thích về lịch sử của Deaflympics, các vận động viên nổi bật, cũng như những cách cổ vũ nên biết khi theo dõi các trận đấu.
Deaflympics là gì? Giải thích chi tiết về sự khác biệt với Paralympics và điều kiện tham gia
“Deaflympics” là từ ghép giữa “Deaf” và “Olympics”. “Deaf” trong tiếng Anh có nghĩa là “khiếm thính”. Nói cách khác, Deaflympics là Thế vận hội quốc tế dành cho những người khiếm thính hoặc giảm thính lực.
Chỉ những vận động viên khiếm thính hoặc giảm thính lực ở mức mất thính lực trên 55 decibel (khi không sử dụng thiết bị hỗ trợ nghe như máy trợ thính hoặc bộ phận ngoại vi của ốc tai điện tử), đồng thời đã đăng ký với Hiệp hội Thể thao Người Khiếm Thính của quốc gia mình mới được tham gia Deaflympics. Ngoài ra, khi vào khu vực thi đấu, kể cả trong thời gian luyện tập, việc sử dụng máy trợ thính hoặc các thiết bị hỗ trợ nghe khác đều bị cấm. Điều này nhằm đảm bảo các vận động viên khiếm thính và giảm thính lực có thể thi đấu thể thao trên “vị thế công bằng”.
Deaflympics được điều hành bởi Ủy ban Thể thao Người Khiếm Thính Quốc tế. Ủy ban này được thành lập vào năm 1924, khi Đại hội đầu tiên được tổ chức, và từ đó đến nay không chỉ tổ chức Deaflympics mà còn tổ chức các giải vô địch thế giới cho người khiếm thính và thúc đẩy phong trào thể thao cho người khiếm thính ở các quốc gia. Hiện tại, số lượng quốc gia thành viên đã lên tới 104 nước.
Giống như Olympic, Deaflympics được tổ chức 4 năm một lần, bao gồm cả kỳ Thế vận hội mùa hè và mùa đông. Đại hội đầu tiên được tổ chức tại Paris, Pháp, với sự tham gia của 148 vận động viên đến từ 9 quốc gia. Kể từ đó, số lượng quốc gia và vận động viên tham dự không ngừng tăng lên, và tại Đại hội lần thứ 23 tổ chức tại Samsun, Thổ Nhĩ Kỳ năm 2017, đã có tới 100 quốc gia và khoảng 3.100 vận động viên tham dự – con số lớn nhất trong lịch sử.
Năm nay, Deaflympics sẽ kỷ niệm 100 năm thành lập. Hơn nữa, sự kiện đặc biệt này sẽ được tổ chức tại Tokyo. Đây cũng là lần đầu tiên Nhật Bản đăng cai tổ chức Deaflympics, vì vậy sự kiện này đang nhận được rất nhiều kỳ vọng và sự quan tâm.
Bối cảnh ra đời của Deaflympics: Tại sao lại phát triển thành một đại hội độc lập?
Vậy Deaflympics đã bắt đầu như thế nào?
Ngôn ngữ ký hiệu quốc tế và thông tin thị giác: Quy tắc và cách vận hành đặc trưng của Deaflympics
Năm 1989, khi Ủy ban Paralympic Quốc tế được thành lập, Ủy ban Thể thao Người Khiếm Thính Quốc tế cũng là một thành viên. Tuy nhiên, đến năm 1995, Ủy ban Thể thao Người Khiếm Thính Quốc tế đã rời khỏi tổ chức này. Lý do là để theo đuổi tính độc đáo của Deaflympics.
Những điểm mà Ủy ban Thể thao Người Khiếm Thính Quốc tế theo đuổi là như sau.
- Tất cả các hoạt động giao tiếp trong giải đấu đều được thực hiện bằng Ngôn ngữ Ký hiệu Quốc tế
- Các tín hiệu xuất phát, tiếng trọng tài... đều được chuyển đổi thành thông tin thị giác
- Các quy tắc vận hành khác đều giống như Thế vận hội Olympic
Bên cạnh đó, Paralympic bắt đầu với quan điểm chú trọng vào phục hồi chức năng, còn Deaflympics lại xuất phát từ quan điểm chú trọng thành tích giữa những người khiếm thính. Tuy nhiên, hiện nay cả hai đều đã chuyển sang quan điểm "theo đuổi sự xuất sắc trong thi đấu" dựa trên việc thừa nhận sự tồn tại của khuyết tật.
【Thể thao thông qua thị giác】Tín hiệu bằng ánh sáng và cờ tay! Những cải tiến trong các môn thi đấu tại Deaflympics
Điểm khác biệt lớn nhất so với Olympic hay Paralympic chính là sự sáng tạo trong việc sử dụng "thông tin thị giác".
Ví dụ, âm thanh xuất phát trong các cuộc chạy cự ly ngắn. Vì các vận động viên khiếm thính không thể nghe thấy, nên thay vào đó, đèn xuất phát sẽ nhấp nháy để báo hiệu bằng ánh sáng. Đèn xuất phát này không chỉ được sử dụng trong điền kinh mà còn ở nhiều môn khác như bóng rổ, bóng ném, bơi lội, v.v.
Ngoài ra, trong các môn như bóng đá hay rugby, trọng tài đôi khi thổi còi. Để các vận động viên khiếm thính nhận biết, trọng tài sẽ vừa thổi còi vừa giơ tay hoặc cờ lên để báo hiệu bằng thông tin thị giác. Thay vì "tai", các vận động viên sẽ nhận biết bằng "mắt". Đây chính là đặc trưng lớn của Deaflympics.
Giới thiệu vận động viên nổi bật! Vận động viên orienteering Yuuka Tsuji: Thử thách rừng Tokyo bằng bản đồ và trí tuệ
Tại Deaflympics Tokyo 2025, sẽ có rất nhiều vận động viên được kỳ vọng tham gia. Trong số đó, bài viết này muốn giới thiệu vận động viên orienteering Yuuka Tsuji, người hiện đang làm việc tại Công ty Cổ phần JTB với vai trò nhân viên đặc biệt.
Orienteering là gì? Sức hấp dẫn của việc chạy băng qua thiên nhiên với bản đồ và la bàn
Có lẽ không ít người còn xa lạ với tên môn thể thao này. Vận động viên Tsuji giải thích về bộ môn này như sau:
"Đây là môn thể thao mà bạn dựa vào bản đồ và la bàn để chạy qua các khu rừng, công viên... và lần lượt đi qua các điểm kiểm tra để về đích. Không chỉ cần thể lực, bạn còn phải liên tục đọc địa hình và suy nghĩ lộ trình tối ưu, đòi hỏi cả trí tuệ."
Việc thi đấu giữa thiên nhiên hoang dã đã cho thấy đây là một môn thể thao khắc nghiệt. Thực tế, chính Tsuji cũng từng có lúc muốn bỏ cuộc.
"Đó là khi tôi tham gia giải hạng B (trình độ trung cấp) tổ chức tại đảo Izu Oshima. Ngay trước vạch đích, tôi bị lạc và bị loại vì hết giờ. Khi còn bơi lội đến năm 20 tuổi, tôi chỉ cần xuất phát và chạm đích là xong, nhưng với orienteering, bạn phải đi qua tất cả các điểm kiểm tra và về đích trong thời gian quy định. Hơn nữa, bạn phải tự mình lên kế hoạch lộ trình. Đối mặt với sự khác biệt lớn đó, lúc ấy tôi thực sự đã nản lòng."
Thất bại và động lực: Lý do vận động viên Tsuji bị cuốn hút bởi orienteering
Làm thế nào mà cô Tsuji lại gặp gỡ với môn thể thao đầy thử thách như vậy?
"Từ trước tôi đã leo núi và chạy đường núi, và một người quen khi nhìn thấy tôi như vậy đã nói rằng 'Có lẽ bạn hợp với orienteering đấy' rồi mời tôi tham gia. Ban đầu tôi chỉ nghe cho qua, nhưng vì tò mò nên đã thử tham gia."
Chính nhờ vậy, khi bước vào thế giới orienteering, cô Tsuji đã thực sự bị cuốn hút.
"Khi nhìn thấy các vận động viên chạy hết mình dù trời mưa và bùn lầy, tôi đã rất cảm động vì nhận ra đây là một môn thể thao mà mọi người nỗ lực đến mức này. Khi chạy đường núi, tôi hiếm khi thấy được sự nhiệt huyết như vậy, nên tôi đã bị thu hút rất nhiều."
Sau một năm bắt đầu luyện tập nghiêm túc, cô Tsuji đã giành được giải thưởng tại các giải đấu trong nước và ngày càng đam mê orienteering hơn.
Cháy bỏng ý chí phục thù! Thử thách và quyết tâm tại Deaflympics Tokyo 2025
Khi ngày tổ chức Deaflympics Tokyo 2025 đang đến gần, ý chí chiến đấu của cô Tsuji ngày càng bùng cháy hơn bao giờ hết.
"Izu Oshima, một trong những địa điểm tổ chức Deaflympics Tokyo 2025, được cho là một trong những địa điểm thi đấu khó nhất ở Nhật Bản. Ở những khu rừng thông thường, bạn có thể dễ dàng nhận ra các sườn núi hay thung lũng bằng mắt, nhưng đặc trưng của Izu Oshima là địa hình nhỏ như 'sa mạc phía sau', khiến việc xác định vị trí của mình trở nên vô cùng khó khăn. Đây cũng là nơi tôi từng trải qua thất bại, nên tôi đang rất quyết tâm phục thù."
Liệu nữ vận động viên orienteering đầy triển vọng này sẽ thể hiện như thế nào tại Deaflympics được tổ chức ở Tokyo? Chúng ta càng thêm kỳ vọng vào cô ấy.
【Sign Yell】"Cổ vũ bằng ánh mắt" - Hãy học Sign Yell dựa trên ngôn ngữ ký hiệu!
Chắc hẳn sẽ có nhiều người lần đầu tiên xem Deaflympics tại giải đấu lần này. Với những người như vậy, có một cách cổ vũ mới mà bạn nên biết. Đó chính là "Sign Yell".
Thông thường, khi cổ vũ tại các trận thể thao, chúng ta chủ yếu dựa vào âm thanh. Tuy nhiên, như vậy thì các vận động viên khiếm thính sẽ không thể cảm nhận được. Vì vậy, "Sign Yell" đã được phát triển. Dựa trên cảm giác cơ thể của những người cảm nhận thế giới bằng mắt và ngôn ngữ ký hiệu Nhật Bản, "Sign Yell" được phát triển bởi các thành viên khiếm thính cùng với các vận động viên khiếm thính. Nhờ đó, chắc chắn bạn sẽ truyền được cảm xúc của mình đến các vận động viên khi xem thi đấu. Hãy nhân dịp này học và ghi nhớ nhé.
*Tên gọi như "Đi đi!" không có cùng ý nghĩa với ngôn ngữ ký hiệu Nhật Bản.
"GO! (Đi đi!)" - Dấu hiệu cổ vũ
- Vẫy hai tay lớn 2-3 lần bên cạnh đầu. Đây là dấu hiệu "vỗ tay" trong ngôn ngữ ký hiệu.
- Đưa hai tay ra phía trước một cách mạnh mẽ.
"Grab the Medal! (Nhật Bản, hãy giành lấy huy chương!)" - Dấu hiệu
- Trước ngực, dùng ngón cái và ngón trỏ tạo thành hình thoi, rồi mở rộng chéo lên xuống. Đây là hình ảnh quần đảo Nhật Bản.
- Mở rộng khuỷu tay, đưa tay trái lên trước ngực, tạo vòng tròn bằng tay phải, rồi vẫy tay phải lên như pháo hoa bắn lên trời. Đây là hình ảnh mặt trời mọc từ mặt đất.
- Với vòng tròn ở tay phải, nắm lại thành nắm đấm và hạ chéo xuống bên trái. Đây là hình ảnh giành lấy huy chương.
"Sign Name" của Tsuji
Đối với người khiếm thính và người điếc, có một thứ gọi là "Sign Name" (Tên ký hiệu). Đây giống như biệt danh trong tiếng Nhật nói, dùng để nhấn mạnh một ký tự trong tên hoặc lấy đặc điểm của người đó, giúp biểu thị một cá nhân cụ thể một cách ngắn gọn hơn.
Các vận động viên điếc cũng đều có Sign Name riêng, nhưng ở đây, hãy cùng ghi nhớ Sign Name của vận động viên Tsuji.
- Giơ ngón cái và ngón út lên để tạo thành ký hiệu chữ "Y" trong bảng chữ cái.
- Di chuyển ký hiệu này từ trong ra ngoài theo hình vòng cung (giống như leo lên một ngọn núi). Hãy tưởng tượng chữ Y đang leo núi.
Sign Name này kết hợp giữa ký tự "Yu" trong tên "Yuka" của vận động viên Tsuji, được biểu thị bằng chữ "Y" trong bảng chữ cái, và sở thích leo núi của cô ấy. Nếu bạn gặp vận động viên Tsuji, hãy thử dùng Sign Name này để cổ vũ cô ấy nhé.
Hãy kiểm tra thêm các "Sign Yell" khác nữa
Thể thao TOKYO Information cũng đã đăng tải các video trên kênh YouTube chính thức.
Ngoài các Sign Yell như "GO! (Đi nào!)" hay "Grab the Medal! (Nhật Bản, hãy giành lấy huy chương!)", còn có nhiều Sign Yell khác, nên bạn hãy kiểm tra và luyện tập trước khi giải đấu diễn ra nhé.
Bí quyết xem thi đấu! Những điểm nổi bật giúp tăng cảm xúc tại Deaflympics
Thính giác có vai trò "giữ cân bằng cơ thể", vì vậy khi chơi thể thao, thính giác rất quan trọng. Tuy nhiên, các vận động viên điếc hoặc khiếm thính vẫn có thể thi đấu xuất sắc mà không bị ảnh hưởng. Điều này cho thấy mỗi vận động viên đã nỗ lực không ngừng nghỉ. Khi bạn chứng kiến hình ảnh vận động viên chạy tự tin trên đường đua rộng lớn, có thể bạn sẽ cảm nhận được những nỗ lực phía sau đó.
Bên cạnh đó, trong các môn thể thao đồng đội như bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, các vận động viên thường hô hào, gọi nhau. Nhưng các vận động viên điếc không thể giao tiếp bằng âm thanh. Vậy họ làm thế nào? Họ sẽ ra hiệu bằng giao tiếp mắt với đồng đội, hoặc dùng ngôn ngữ ký hiệu, thao tác tay để trao đổi. Nếu bạn quan sát kỹ, bạn có thể nhận ra: "À, vừa rồi là tín hiệu chuyền bóng đấy!" – điều này sẽ giúp bạn hiểu hơn về thế giới của những người cảm nhận bằng đôi mắt.
[Xem miễn phí] Thông tin xem thi đấu và trang web chính thức của Tokyo 2025 Deaflympics
Tokyo 2025 Deaflympics là sự kiện không cần đăng ký trước, bất kỳ ai cũng có thể vào xem miễn phí. Lịch thi đấu và thời gian mở cửa đã được công bố, vì vậy hãy sắp xếp lịch trình từ bây giờ và đến cổ vũ cho các vận động viên điếc trong ngày thi đấu nhé.
Trang web chính thức của Tokyo 2025 Deaflympics 👉tại đây
Nguồn trích dẫn:
Comments