หากพบหมีในแหล่งท่องเที่ยวของญี่ปุ่นควรทำอย่างไร? คู่มือพื้นที่ที่หมีปรากฏตัวและวิธีรับมือ【พร้อมแนะนำจังหวัดปลอดหมีด้วย】

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีรายงานความเสียหายจากหมีในญี่ปุ่นเพิ่มมากขึ้น ไม่ใช่แค่ในพื้นที่ภูเขาเท่านั้น แต่ยังรวมถึงลานกางเต็นท์ เส้นทางเดินป่า และแม้แต่แหล่งท่องเที่ยวใกล้ชุมชนก็มีข่าวการปรากฏตัวของหมี ทำให้หลายคนรู้สึกกังวลว่า “ถ้าเจอหมีระหว่างเดินทางจะทำอย่างไรดี”

ในขณะเดียวกัน “จังหวัดปลอดหมี” ก็ได้รับความสนใจเช่นกัน

บทความนี้เป็นคู่มือป้องกันหมีฉบับสมบูรณ์สำหรับการท่องเที่ยวญี่ปุ่น จัดทำขึ้นเพื่อคลายความกังวลของนักท่องเที่ยว

นอกจากข้อมูลพื้นที่ที่มีหมีปรากฏในญี่ปุ่นแล้ว ยังอธิบายอย่างเข้าใจง่ายเกี่ยวกับวิธีป้องกันไม่ให้เจอหมี วิธีใช้ไอเทมต่าง ๆ เช่น สเปรย์ไล่หมี และ “การประพฤติตนที่ถูกต้องเพื่อรักษาชีวิต” หากเผชิญหน้ากับหมีโดยไม่คาดคิด

※หากซื้อหรือจองสินค้าที่แนะนำในบทความนี้ อาจมีส่วนแบ่งรายได้บางส่วนคืนกลับไปยัง FUN! JAPAN

ทำไมถึงเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว? เบื้องหลังความเสียหายจากหมีในญี่ปุ่น: การขยายพื้นที่กระจายพันธุ์

ทำไมรายงานข่าวการปรากฏตัวและความเสียหายจากหมีในญี่ปุ่นถึงเพิ่มขึ้น? ไม่ใช่แค่ “จำนวนหมีเพิ่มขึ้น” เท่านั้น แต่สาเหตุสำคัญคือขอบเขตการเคลื่อนไหวของหมีขยายกว้างขึ้น ทำให้มีโอกาสสัมผัสกับพื้นที่อยู่อาศัยของมนุษย์มากขึ้น

【ข้อมูลรัฐบาล】การขยายพื้นที่กระจายพันธุ์ของหมีทั่วประเทศ

จากการเพิ่มขึ้นของความเสียหายจากหมี รัฐบาลญี่ปุ่นได้จัดประชุมประสานงานระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับมาตรการป้องกันหมีตั้งแต่ปี 2024 และเพิ่มความเข้มงวดในการรับมือ

จากรายงานดังกล่าว ระบุว่าหมีที่อาศัยอยู่ในญี่ปุ่นมีการขยายพื้นที่กระจายพันธุ์อย่างกว้างขวาง ในช่วง 15 ปี ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2003 ถึง 2018 พื้นที่กระจายพันธุ์ของหมีควาย (Tsukinowaguma) ขยายเพิ่มขึ้นประมาณ 1.4 เท่า และหมีสีน้ำตาล (Higuma) ขยายเพิ่มขึ้นประมาณ 1.3 เท่า

สาเหตุหลักของการขยายพื้นที่กระจายพันธุ์ของหมี: การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสังคมของญี่ปุ่น

เบื้องหลังการขยายพื้นที่กระจายพันธุ์ของหมี มีปัจจัยจากการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสังคมของญี่ปุ่น เช่น การลดลงของประชากรและสังคมสูงวัย ส่งผลให้ระบบนิเวศของหมีเปลี่ยนแปลงอย่างมาก และพื้นที่อยู่อาศัยของมนุษย์กับหมีเริ่มทับซ้อนกัน

ความระแวดระวังต่อมนุษย์ลดลง

เนื่องจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การทำป่าไม้ การล่าสัตว์ และการใช้พื้นที่เชิงเขาลดลงจากประชากรที่ถดถอย ทำให้หมีเรียนรู้ว่าการเข้าใกล้พื้นที่อยู่อาศัยของมนุษย์ปลอดภัย และความระแวดระวังต่อมนุษย์ลดลง

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการอยู่อาศัย

การเพิ่มขึ้นของพื้นที่รกร้างและผลไม้ที่ถูกทิ้ง ทำให้พื้นที่รอบ ๆ ที่อยู่อาศัยของมนุษย์กลายเป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับหมี ทั้งมีอาหารอุดมสมบูรณ์และมีที่หลบซ่อน

4 ข้อควรรู้ “เพื่อไม่ให้เจอหมี”

สิ่งสำคัญที่สุดในการหลีกเลี่ยงความเสียหายจากหมีคือ “อย่าให้เจอหมี” โดยปกติหมีจะหลีกเลี่ยงมนุษย์ แต่หากไม่รู้วิธีป้องกันที่ถูกต้อง อาจเผชิญหน้ากับหมีโดยไม่ตั้งใจและนำไปสู่สถานการณ์อันตรายได้

ข้อ 1: รู้จักพฤติกรรมและนิสัยของหมี

หมีที่อาศัยอยู่ในญี่ปุ่นมีหลัก ๆ 2 ชนิด คือ “หมีสีน้ำตาล (Higuma)” และ “หมีควาย (Tsukinowaguma)” ความเสี่ยงและอันตรายจากการพบหมีในแหล่งท่องเที่ยวจะแตกต่างกันไปตามชนิดของหมี

หมีที่อาศัยอยู่ในญี่ปุ่นมี 2 ชนิด คือ “หมีสีน้ำตาล (Higuma)” และ “หมีควาย (Tsukinowaguma)”

• หมีสีน้ำตาล (Higuma): เป็นสัตว์บกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในญี่ปุ่น (200-400 กก.) มีพละกำลังมาก หากเผชิญหน้าจะมีอันตรายสูงมาก พื้นที่อาศัยหลักคือฮอกไกโด
• หมีควาย (Tsukinowaguma): น้ำหนักประมาณ 50-100 กก. ขี้กลัวกว่าหมีสีน้ำตาล แต่หมีที่คุ้นเคยกับมนุษย์หรือแม่หมีที่มีลูกจะอันตรายมากเป็นพิเศษ ในช่วงหลังมีรายงานความเสียหายเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว พื้นที่อาศัยหลักคือฮอนชูและคิวชู

ช่วงเวลาและฤดูกาลที่หมีออกหากินมากขึ้น

ควรระวังเป็นพิเศษในช่วงเวลาและฤดูกาลที่มีความเสี่ยงเจอหมีสูง

• ฤดูกาลที่หมีออกหากินมาก: ต้นฤดูใบไม้ผลิ (เมษายน-มิถุนายน) หลังออกจากการจำศีล หมีจะหิวและขยายพื้นที่หาอาหารมากขึ้น และฤดูใบไม้ร่วง (กันยายน-พฤศจิกายน) หมีจะเร่งหาอาหารเพื่อสะสมพลังงานก่อนจำศีล ทำให้ขยายพื้นที่หาอาหารมากขึ้น ข่าวเกี่ยวกับหมีจะเพิ่มขึ้นในช่วงฤดูหนาวเพราะเหตุนี้
• ช่วงเวลาที่หมีออกหากินมาก: หมีจะหลีกเลี่ยงสายตาคน จึงออกหากินมากที่สุดหลังพระอาทิตย์ขึ้นและก่อนพระอาทิตย์ตก ควรหลีกเลี่ยงการเข้าป่า/เดินป่าในช่วงเวลาดังกล่าว

ข้อ 2: ตรวจสอบข้อมูลการปรากฏตัวของหมี

การตรวจสอบล่วงหน้าว่ามีข้อมูลการพบหมีในบริเวณรอบๆ แหล่งท่องเที่ยวหรือไม่ ถือเป็นมาตรการป้องกันที่ง่ายและสำคัญที่สุด

ตรวจสอบผ่านเว็บไซต์

บนเว็บไซต์ของแต่ละจังหวัดและเทศบาล จะมีการเผยแพร่แผนที่จุดที่พบหมีล่าสุดและข้อมูลแจ้งเตือนต่างๆ เมื่อวางแผนเดินทาง กรุณาค้นหาด้วยคำว่า "〇〇(ชื่อจังหวัด)県 クマ 出没情報" เป็นภาษาญี่ปุ่น เพื่อตรวจสอบว่ามีรายงานการพบเห็นหรือประกาศเตือนล่าสุดหรือไม่

อย่าลืมตรวจสอบป้ายและกระดานประกาศในพื้นที่

ก่อนเข้าสู่พื้นที่ธรรมชาติ เช่น ทางขึ้นเขา ทางเข้าทางเดินป่า หรือจุดตั้งแคมป์ จะมีป้ายหรือประกาศเตือนเสมอ ข้อมูลในพื้นที่นี้ถือว่าใหม่ที่สุด กรุณาอย่ามองข้ามและตรวจสอบให้ดี หากมีคำว่า "警報" หรือ "注意報" บนป้ายประกาศ กรุณาพิจารณาเปลี่ยนแปลงหรือยกเลิกแผนการเดินทางอย่างจริงจัง

ข้อ 3: แจ้งให้หมีรู้ว่ามีคนอยู่

สำหรับหมีที่ไม่ชอบมนุษย์ การพบกันโดยไม่คาดคิดก็ทำให้หมีตกใจได้เช่นกัน การส่งเสียงเพื่อแจ้งให้หมีรู้ว่ามีคนอยู่ก็เป็นมาตรการป้องกันอย่างหนึ่ง การสวมใส่กระดิ่งหมี (クマ鈴) เพื่อให้มีเสียงตลอดเวลา หรือ "พูดคุย" กันระหว่างเดินก็ได้ผลดี กรุณาแสดงตัวตนของคุณให้ชัดเจน

👉ซื้ออุปกรณ์ป้องกันหมี (Yahoo! Shopping)

ข้อ 4: ระวังจุดที่หมีซ่อนตัว

การพบหมีมักเกิดจากการเข้าใกล้บริเวณที่หมีซ่อนตัวหรือออกมาหาอาหารโดยไม่ระวัง

ควรระวังเป็นพิเศษในพุ่มไม้หนาทึบหรือป่าที่มองไม่เห็นทาง น้ำตกหรือริมลำธารที่เสียงน้ำกลบเสียงอื่นๆ ใกล้หมู่บ้านหรือพื้นที่รอบนอกเมือง อาจมีต้นผลไม้ เช่น ลูกพลับหรือเกาลัดที่ถูกทิ้งไว้ ซึ่งกลายเป็นแหล่งอาหารของหมี กรุณาอย่าเข้าใกล้บริเวณรอบๆ ต้นไม้เหล่านี้

นอกจากนี้ หมีมีประสาทรับกลิ่นที่ไวมาก กรุณาอย่าทิ้งขยะเปียกหรือเศษอาหารไว้ในจุดตั้งแคมป์หรือจุดพักผ่อน

หากพบหมีโดยบังเอิญ 4 ข้อควรปฏิบัติเพื่อความปลอดภัย

หากคุณพบหมีโดยไม่คาดคิด คุณจะทำอย่างไร? ที่จริงแล้ว สิ่งที่อันตรายที่สุดคือ "ตื่นตระหนกแล้ววิ่งหนี" กรุณาตั้งสติและปฏิบัติตัวอย่างใจเย็นเพื่อลดความเสี่ยง

ข้อ 1: อย่ากระตุ้นหมี

สิ่งที่ห้ามทำเด็ดขาดเมื่อพบหมีคือ วิ่งหนี หรือส่งเสียงดังเพื่อกระตุ้นหมี เพราะหมีจะตอบสนองต่อสิ่งที่เคลื่อนไหวเร็ว อาจวิ่งไล่ตามได้ การตะโกนเสียงดังจะยิ่งทำให้หมีที่ตกใจอยู่แล้วตกใจมากขึ้น และอาจเปลี่ยนเป็นการโจมตีเพื่อป้องกันตัว กรุณาสังเกตท่าทีของหมี แล้วค่อยๆ ถอยออกจากจุดนั้นอย่างเงียบๆ และช้าๆ

ข้อ 2: ที่จริงแล้ว "การพูดคุยอย่างสุภาพ" ก็ได้ผลดี

ห้ามตะโกนเสียงดัง แต่ "พูดคุยอย่างสุภาพ" ถือว่าได้ผลดี หากหมีเดินเข้ามาใกล้ อาจเป็นเพราะยังไม่รู้ว่าคุณเป็นมนุษย์ กรุณายกมือทั้งสองขึ้นแล้วโบกเบาๆ พร้อมพูดคุยอย่างสุภาพ เพื่อแสดงตัวว่าคุณเป็นมนุษย์

ข้อ 3: ใช้สเปรย์ไล่หมี

หากคุณไม่สามารถหนีได้ในขณะเผชิญหน้ากับหมี และหมีเริ่มโจมตี หากคุณมีสเปรย์ไล่หมี (สเปรย์ป้องกันหมี) กรุณาใช้โดยไม่ลังเล

เมื่อหมีเข้ามาใกล้ในระยะ 3-4 เมตร ให้ฉีดสเปรย์ไปที่ตาและจมูกของหมีโดยไม่ลังเล เพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างใจเย็น ควรศึกษาวิธีใช้ล่วงหน้า

นอกจากนี้ ปัจจุบันมีสถานที่ให้เช่าสเปรย์ไล่หมีเพิ่มมากขึ้นด้วย

👉ซื้อ “อุปกรณ์ป้องกันหมี” (Yahoo! Shopping)

ข้อ 4: ทางเลือกสุดท้าย “ท่าป้องกันตัว” เมื่อถูกโจมตี

หากอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงการโจมตีของหมีได้ ให้ใช้ท่าป้องกันตัวเป็นทางเลือกสุดท้าย โดยนอนคว่ำหน้าเพื่อปกป้องใบหน้าและหน้าท้อง ใช้มือป้องกันบริเวณท้ายทอย

【ล่าสุด】พื้นที่ที่พบหมีและข้อมูลเตือนภัยล่าสุด

ณ เดือนพฤศจิกายน 2025 พื้นที่ที่เกิดความเสียหายมากที่สุดคือภูมิภาคโทโฮคุ แต่ทั่วประเทศญี่ปุ่นก็มีรายงานการพบหมีเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

นอกจากนี้ ขณะขับรถก็ไม่ควรประมาท มีกรณีเกิดอุบัติเหตุชนกับหมีระหว่างขับขี่ด้วย เพื่อนของผู้เขียนเองก็เคยประสบอุบัติเหตุชนหมีที่วิ่งตัดหน้าบนทางด่วน โชคดีที่ไม่มีใครได้รับบาดเจ็บ แต่รถได้รับความเสียหาย

ไม่ว่าจะอยู่พื้นที่ใด ควรตรวจสอบเว็บไซต์ของจังหวัดที่เดินทางไปเสมอ เพื่อรับข้อมูลล่าสุด

จังหวัดที่ได้รับความสนใจว่า “ไม่มีหมี”: ชิบะ, คิวชู, โอกินาวะ

ในขณะที่มีรายงานเกี่ยวกับหมีเพิ่มขึ้น จังหวัดที่เรียกว่า “ไม่มีหมี” หรือ “จังหวัดปลอดหมี” ก็ได้รับความสนใจเช่นกัน จังหวัดปลอดหมี หมายถึงพื้นที่ที่ไม่มีการยืนยันการอาศัยอยู่ของหมีสีน้ำตาลหรือหมีควาย หรือเป็นพื้นที่ที่หมีสูญพันธุ์ไปแล้ว ปัจจุบันพื้นที่ที่ถือว่าไม่มีหมีคือ ชิบะ คิวชู และโอกินาวะ

จังหวัดชิบะและโอกินาวะไม่มีรายงานการพบหรือการอาศัยอยู่ของหมี ส่วนคิวชูได้ประกาศว่าหมีควายได้สูญพันธุ์ในปี 2012 พื้นที่เหล่านี้จึงได้รับความสนใจในฐานะสถานที่ท่องเที่ยวที่ไม่ต้องกังวลเรื่องการพบหมี

👉【บทความที่เกี่ยวข้อง】แนะนำจุดท่องเที่ยวแนะนำในจังหวัดชิบะสำหรับคนชอบอาหารทะเล

👉【บทความที่เกี่ยวข้อง】วิธีเที่ยวรอบโอกินาวะอย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ต้องเช่ารถ

👉【บทความที่เกี่ยวข้อง】ข้อมูลอีเวนต์แนะนำในคิวชู・ฟุกุโอกะ

รู้วิธีป้องกันหมี เที่ยวญี่ปุ่นอย่างปลอดภัย

บทความนี้ได้อธิบายตั้งแต่สาเหตุที่ทำให้เกิดเหตุการณ์หมีในญี่ปุ่นเพิ่มขึ้น วิธีป้องกันเพื่อหลีกเลี่ยงการเผชิญหน้ากับหมี ไปจนถึงหลักการปฏิบัติตัวเมื่อพบหมีโดยไม่คาดคิด

หากมีความรู้และเตรียมตัวอย่างถูกต้อง ก็สามารถเพลิดเพลินกับธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ของญี่ปุ่นได้อย่างสบายใจ สำหรับผู้ที่ยังคงกังวล อาจเลือกเดินทางไปยัง “จังหวัดปลอดหมี” ที่ไม่มีความเสี่ยงก็ได้ ใช้ข้อมูลในบทความนี้เพื่อให้การท่องเที่ยวญี่ปุ่นของคุณปลอดภัย

＜อ้างอิง＞
ข้อมูลและมาตรการเกี่ยวกับหมี (กระทรวงสิ่งแวดล้อมญี่ปุ่น)
วิธีรับมือกับหมีฮิกุมะ (Shiretoko Foundation)