ตุ๊กตาล้มลุก ดารุมะ เป็นเครื่องรางนำโชคแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่น รูปร่างกลมและสีหน้าที่ดูทรงพลังของดารุมะได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่นักท่องเที่ยวต่างชาติที่มาเยือนญี่ปุ่น นอกจากนี้ ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เกมที่ปรากฏในซีรีส์เกาหลีชื่อดังระดับโลกอย่าง “Squid Game” ก็มีรากฐานมาจากเกมดั้งเดิมของญี่ปุ่นที่ชื่อว่า “ดารุมะซังงะโคะรอนดะ” ทำให้ดารุมะได้รับความสนใจมากขึ้น
บทความนี้จะอธิบายอย่างละเอียดเกี่ยวกับต้นกำเนิดและประวัติของดารุมะ จิตวิญญาณแห่ง “ล้มเจ็ดครั้ง ลุกแปดครั้ง” (七転八起 / Nana-korobi Ya-oki / นานะโคโรบิ ยะโอคิ) สีและความหมาย วิธีการวาดตาอย่างถูกต้อง และวัฒนธรรมดารุมะที่ฝังรากลึกในชีวิตชาวญี่ปุ่น รวมถึงแนะนำแหล่งผลิตชื่อดังอย่างทาคาซากิ ชิราคาวะ และสถานที่สำคัญอย่างวัดดารุมะ
※หากคุณซื้อหรือจองสินค้าที่แนะนำในบทความนี้ รายได้ส่วนหนึ่งอาจถูกส่งคืนให้กับ FUN! JAPAN
🚅Book your Shinkansen ticket with NAVITIME Travel! 👉 Click here
ต้นกำเนิดของดารุมะและบทบาทสำหรับชาวญี่ปุ่น
สำหรับชาวญี่ปุ่น ดารุมะไม่ใช่แค่ของตกแต่ง แต่เป็นสิ่งที่ใกล้ชิดกับชีวิตประจำวันมาก ในหนังสือภาพสำหรับเด็กที่คุ้นเคยตั้งแต่วัยเยาว์ก็มักจะมีดารุมะปรากฏอยู่ และทุกคนต่างก็เคยเล่นเกม “ดารุมะซังงะโคะรอนดะ” นอกจากนี้ ในช่วงการเลือกตั้งของญี่ปุ่น ก็มักจะมีภาพข่าวที่ผู้สมัครเติมตาให้ดารุมะข้างหนึ่งเมื่อได้รับเลือกตั้ง ดารุมะจึงฝังรากลึกในวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาวญี่ปุ่น จนแทบไม่มีใครไม่รู้จัก
ต้นกำเนิดของดารุมะ
แบบอย่างของดารุมะคือ ดารุมะไดชิ (達磨大師 / Daruma Daishi เป็นชื่อที่คนญี่ปุ่นใช้เรียก ปรมาจารย์โพธิธรรม Bodhidharma) ผู้ก่อตั้งนิกายเซนในพุทธศาสนา ซึ่งเป็นบุคคลที่มีตัวตนจริงและเป็นผู้นำพระพุทธศาสนาจากอินเดียไปยังจีนเมื่อกว่า 1,600 ปีก่อน มีตำนานเล่าว่าเขานั่งสมาธิหันหน้าเข้ากำแพงเป็นเวลาถึง 9 ปีเพื่อแสวงหาการตรัสรู้ ด้วยจิตวิญญาณที่ไม่ย่อท้อ แม้ล้มก็ลุกขึ้นใหม่ จึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของ “ล้มเจ็ดครั้ง ลุกแปดครั้ง” และเป็นเครื่องรางนำโชคที่ช่วยให้สมหวังในสิ่งที่ปรารถนา
สีแดงของดารุมะเชื่อว่ามาจากจีวรสีแดงที่ดารุมะไดชิสวมใส่ในขณะนั้น ส่วนที่ดูเหมือนไม่มีแขนขา เป็นเพราะรูปร่างกลมของดารุมะถูกปกคลุมด้วยจีวรสีแดงนั้น แท้จริงแล้วดารุมะไดชิเองก็มีแขนขาครบถ้วน
เครื่องรางนำโชคที่ช่วยให้สมหวัง
ดารุมะในญี่ปุ่นถือเป็นเครื่องรางที่ช่วยให้สมหวังในสิ่งที่ปรารถนา ไม่ว่าจะเป็นสุขภาพของครอบครัว ความเจริญรุ่งเรืองในที่ทำงาน หรือการสอบผ่าน ฯลฯ ผู้คนจะอธิษฐานและตั้งเป้าหมายกับดารุมะ โดยปกติดารุมะจะไม่มีการวาดตาทั้งสองข้าง เมื่ออธิษฐานแล้วจึงวาดตาข้างหนึ่งลงไป ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการมุ่งสู่เป้าหมาย ระยะเวลาที่เชื่อกันว่าสมหวังโดยทั่วไปคือ 1 ปี ภายในเวลานี้จะตั้งใจทำให้เป้าหมายสำเร็จ
นอกจากนี้ ดารุมะยังมีบทบาทในการปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายและป้องกันเคราะห์ร้ายอีกด้วย ในญี่ปุ่นเชื่อกันมาตั้งแต่โบราณว่าสีแดงมีพลังขับไล่โรคภัยและสิ่งไม่ดี จึงนิยมตั้งดารุมะไว้ในบ้านเพื่อขอให้สุขภาพแข็งแรงและป้องกันเคราะห์ร้าย
【อธิบายวิธี “วาดตา” ดารุมะอย่างละเอียด】วิธีที่ถูกต้องและข้อควรระวัง
หลังจากซื้อดารุมะแล้ว สิ่งแรกที่ต้องทำคือ “เมะอิเระ (การวาดตา)” ซึ่งเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดในการใส่จิตวิญญาณลงในดารุมะและฝากความปรารถนาไว้กับมัน
ควรใส่ตาดารุมะเมื่อไหร่ และเริ่มจากข้างไหน?
โดยทั่วไปแล้ว การใส่ตาดารุมะมีช่วงเวลาและลำดับที่ควรปฏิบัติตาม
ช่วงเวลาที่ควรใส่ตาครั้งแรก คือเมื่อกำหนดเป้าหมายและตั้งความปรารถนา กล่าวคือเป็นช่วงเวลาที่ตั้งปณิธานเพื่อบรรลุเป้าหมาย ตาข้างแรกที่ใส่คือข้างขวาของเราเมื่อหันหน้าเข้าหาดารุมะ (ตาซ้ายของดารุมะ) ซึ่งเรียกว่า “ไคเก็น” (開眼 / kaigen) หมายถึงการเริ่มต้นของความปรารถนา
ช่วงเวลาที่ใส่ตาข้างที่สอง คือเมื่อความปรารถนาเป็นจริง หรือเมื่อผ่านไปหนึ่งปีโดยปลอดภัย ตาข้างที่สองที่ใส่คือข้างซ้ายของเราเมื่อหันหน้าเข้าหาดารุมะ (ตาขวาของดารุมะ) ควรใส่อย่างตั้งใจและใจเย็น
โดยปกติจะใช้พู่กันและหมึกจีนในการวาดตา แต่หากใช้พู่กันแล้วหมึกหยดหรือเขียนไม่ถนัด ก็สามารถใช้ปากกาสีดำแทนได้เช่นกัน
จุดประสงค์ของการวาดตาและวิธีตั้งดารุมะ
การวาดตาไม่ใช่แค่การวาดรูป แต่เป็นการสร้างจิตสำนึกว่าดารุมะกำลังเฝ้าดูเป้าหมายของเรา และกระตุ้นให้เราพยายามอย่างเต็มที่ “ไคเก็น” คือการใส่จิตวิญญาณลงไป มีความหมายสำคัญที่เปลี่ยนดารุมะจากของตกแต่งธรรมดาให้กลายเป็นเครื่องรางนำโชคดารุมะที่ใส่ตาแล้ว หากมีหิ้งพระ ควรตั้งไว้ทางซ้ายของหิ้งพระ (เมื่อหันหน้าเข้าหาหิ้งพระ) แต่หากไม่มีหิ้งพระ ให้ตั้งไว้ในที่สูงกว่าระดับสายตา หรือในที่ที่สามารถมองเห็นได้เสมอ เช่น ห้องรับแขกที่บ้าน หรือโต๊ะทำงาน เพื่อให้ระลึกถึงเป้าหมายอยู่ตลอดเวลา
ข้อห้ามในการวาดตาและการดูแลดารุมะ
- การวาดตาทั้งสองข้างพร้อมกัน: ถือว่าเป็นการละเลยความพยายามในการบรรลุเป้าหมาย เพราะยังไม่สมหวังแต่วาดตาครบแล้ว
- ปล่อยให้วาดตาแค่ข้างเดียวแล้วไม่ทำอะไรต่อ: ถือว่าเป็นลางไม่ดี เพราะเหมือนลืมความปรารถนาของตนเอง
- ทิ้งดารุมะก่อนที่ความปรารถนาจะเป็นจริง: หมายถึงการยอมแพ้กลางทาง ซึ่งขัดกับจิตวิญญาณ “ล้มเจ็ดครั้ง ลุกแปดครั้ง” ของดารุมะ ควรหลีกเลี่ยง
สีของดารุมะและความหมาย
ดารุมะโดยดั้งเดิมจะนิยมสีแดง แต่ปัจจุบันมีหลายสี และแต่ละสีก็มีความเชื่อเรื่องโชคลาภที่แตกต่างกัน
| สี | โชคลาภที่ให้ | คำอธิษฐานหลัก |
| แดง | ป้องกันสิ่งชั่วร้าย, ปัดเป่าสิ่งไม่ดี, สมหวังในสิ่งใหญ่ | โชคดีโดยรวม, สุขภาพ, การงาน, โชคด้านการแข่งขัน |
| ทอง/เหลือง | โชคลาภด้านเงิน, ทรัพย์สิน | เพิ่มโชคการเงิน, ธุรกิจรุ่งเรือง, ความสำเร็จ, ฝันเป็นจริง |
| ขาว | บรรลุเป้าหมาย, สอบผ่าน, สันติสุข | ขอให้สอบผ่าน, ได้รับใบประกาศนียบัตร, บรรลุเป้าหมาย |
| เขียว | โชคด้านสุขภาพ, ความปลอดภัย, ความปลอดภัยในการเดินทาง | ขอให้สุขภาพดี, ฟื้นตัวจากโรค, คลายเครียด |
| ดำ | ธุรกิจรุ่งเรือง, ปัดเป่าสิ่งไม่ดี, ความมั่นคง | เพิ่มรายได้, ปัดเป่าสิ่งไม่ดี |
| ม่วง | ศิลปะ, อายุยืน | สุขภาพดีและอายุยืน, กิจกรรมสร้างสรรค์ |
| ชมพู | โชคด้านความรัก, การแต่งงาน, ความงาม | สมหวังในความรัก, พบคู่ดี, โชคด้านความงาม |
กระแสฮิตทั่วโลกจาก “Squid Game”! วิธีเล่น “ดารุมะซังงะโครอนดะ” และภาษาเกาหลี
ซีรีส์เกาหลี “Squid Game” ที่สร้างสถิติฮิตทั่วโลกใน Netflix ในฉากเปิดเรื่องมีเกมที่น่ากลัวซึ่งมีกติกาเกือบเหมือนกับเกมเด็กญี่ปุ่นดั้งเดิม “ดารุมะซังงะโครอนดะ” (คุณดารุมะล้มแล้ว) จึงได้รับความสนใจจากทั่วโลก
【ภาษาเกาหลีว่าอย่างไร?】ความหมายของ “ดอกมูกุงฮวาบานแล้ว” และฉากใน “Squid Game”
ตุ๊กตาเด็กผู้หญิงขนาดยักษ์ใน “Squid Game” จะตะโกนเป็นภาษาเกาหลีว่า “무궁화 꽃이 피었습니다 (มูกุงฮวา โกชี พีออซซึมนิดา)” ขณะหันกลับมา
ซึ่งแปลว่า “ดอกมูกุงฮวาบานแล้ว” เป็นคำพูดที่ใช้ในเกมเวอร์ชั่นเกาหลีของ “ดารุมะซังงะโครอนดะ” กติกาคือผู้เล่นต้องเดินหน้าในขณะที่ “ยักษ์” หันหลังอยู่ และต้องหยุดนิ่งเมื่อถูกมอง หากขยับจะถือว่าแพ้ ซึ่งกติกาแทบจะเหมือนกับเกม “ดารุมะซังงะโครอนดะ” ของญี่ปุ่น
วิธีเล่นและชื่อเรียกของ “ดารุมะซังงะโคะรอนดะ” ในแต่ละประเทศในเอเชีย
เกมนี้มีอยู่ในหลายประเทศทั่วโลกโดยเฉพาะในเอเชีย ด้วยกติกาที่คล้ายคลึงกัน ทำให้รู้สึกถึงความเชื่อมโยงทางวัฒนธรรม เราขอแนะนำวิธีเล่นและชื่อเรียกในแต่ละประเทศในเอเชียที่ได้สอบถามจากทีมงานชาวต่างชาติของ FUN! JAPAN
- 【ไต้หวัน】วิธีเล่นเหมือนกับญี่ปุ่น คำพูดที่ใช้คือ “一二三木頭人” แปลว่า “1, 2, 3 คนไม้”
- 【ฮ่องกง】วิธีเล่นเหมือนกับญี่ปุ่น คำพูดที่ใช้คือ “1、2、3紅綠燈 過馬路要小心” แปลว่า “1, 2, 3 ไฟแดงไฟเขียว ข้ามถนนต้องระวัง”
- 【เวียดนาม】วิธีเล่นเหมือนกับญี่ปุ่น คำพูดที่ใช้คือ “一、二、三” แปลว่า “1, 2, 3”
อธิบายประเภทและลักษณะของดารุมะ: ดารุมะท้องถิ่น
ดารุมะมีรูปร่าง สีสัน และสีหน้าที่แตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น ที่นี่เราขอแนะนำดารุมะท้องถิ่นที่มีชื่อเสียงเป็นพิเศษ
【กุนมะ】ทาคาซากิ ดารุมะ (Takasaki Daruma)
เป็นดารุมะที่มีปริมาณการผลิตมากที่สุดในญี่ปุ่นและเป็นดารุมะที่ได้รับความนิยมมากที่สุด อีกทั้งยังมีชื่อเรียกอีกว่า “ดารุมะนำโชค” หรือ “ดารุมะแห่งความโชคดี” ด้วยลักษณะที่ล้มกลิ้งแล้วลุกขึ้นได้ทันที จึงเป็นสัญลักษณ์ของจิตวิญญาณ “ล้มเจ็ดครั้ง ลุกแปดครั้ง” และจุดศูนย์ถ่วงที่มั่นคงยังแสดงถึงจิตใจที่สงบและความอดทนที่สามารถรับมือกับอุปสรรคใด ๆ ได้
ลักษณะเด่นอีกอย่างคือรูปทรงโดยรวมที่กลมมนและดีไซน์ที่ดูอวบอิ่ม บนใบหน้ามีความปรารถนาให้มีอายุยืนยาว คิ้วเป็นรูปนกกระเรียน หนวดเหนือปากเป็นรูปเต่า ในญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมที่เปรียบสัตว์เป็นสัญลักษณ์ของอายุยืน เช่น “นกกระเรียนมีอายุนับพันปี เต่ามีอายุนับหมื่นปี”
【ฟุกุชิมะ】ชิราคาวะ ดารุมะ (Shirakawa Daruma)
จุดเด่นคือใบหน้าที่ดูอิ่มเอิบและมีรูปทรงกลมมน โดยเฉพาะบนใบหน้าจะวาดเครื่องรางนำโชคที่เป็นตัวแทนของญี่ปุ่นคิ้วเป็นรูปนกกระเรียน หนวดเหนือปากเป็นรูปเต่า หนวดที่คางเป็นรูปต้นสน หนวดที่แก้มเป็นรูปดอกบ๊วย และด้านล่างใบหน้ามีลวดลายเลียนแบบต้นไผ่ รวมกันเป็น “นกกระเรียน เต่า สน ไผ่ บ๊วย” ซึ่งเป็นดีไซน์ที่นำโชคมาก สีพื้นฐานคือสีแดง แต่ปัจจุบันก็มีดารุมะดีไซน์น่ารักและทันสมัยได้รับความนิยมมากขึ้น
ในวันที่ 11 กุมภาพันธ์ของทุกปี จะมีการจัดงานชิราคาวะ ดารุมะอิจิ (ตลาดนัดดารุมะแห่งชิราคาวะ) ขนาดใหญ่ ซึ่งในวันนี้จะมีผู้คนมากถึง 150,000 คน หรือมากกว่าประชากรทั้งเมืองถึงสองเท่า มาร่วมงานอย่างคึกคัก
【มิยางิ】มัตสึคาวะ ดารุมะ (Matsukawa Daruma)
จุดเด่นที่สำคัญที่สุดคือเป็นดารุมะที่วาดตาทั้งสองข้างไว้ตั้งแต่แรก ต่างจากดารุมะทั่วไป ลำตัวสีน้ำเงินเข้มที่สื่อถึงท้องฟ้ากว้างใหญ่ ยังวาดภาพเรือสมบัติ ถุงข้าว ท่านไดโกคุ และเครื่องรางนำโชคอื่น ๆ อีกมากมาย การที่วาดตาไว้ทั้งสองข้างตั้งแต่แรกนั้น มีความหมายถึงการเฝ้าดูแลอย่างทั่วถึง
【โออิตะ】ฮิเมะดารุมะ (hime-daruma)
ดารุมะนี้เป็นดารุมะที่มีรูปร่างเป็นผู้หญิงสวมกิโมโน ไม่ได้ดูกลมเหมือนดารุมะทั่วไป ถือเป็นเครื่องรางนำโชคที่ขอให้ครอบครัวมีความสุขและกิจการรุ่งเรือง ลวดลายบนกิโมโนจะมีลายต้นสน ไผ่ และบ๊วย ซึ่งสื่อถึงความเป็นครอบครัว โดยต้นสนแทนคุณพ่อ บ๊วยแทนคุณแม่ และไผ่แทนลูก
วัดและสถานที่ชื่อดังของดารุมะ
ขอแนะนำสถานที่ชื่อดังที่มีผู้คนจำนวนมากมาเยี่ยมชมเพื่อซื้อหรือถวายดารุมะ
【โอซาก้า】วัดคัตสึโอจิ (Katsuo-ji)
วัดคัตสึโอจิเป็นที่รู้จักในฐานะวัดแห่งโชคชัย (คะชิอุน) ภาพของดารุมะที่มีตาทั้งสองข้างถูกวาดและวางเรียงรายแน่นขนัดบนชั้นวางถวายเป็นภาพที่น่าประทับใจ ที่วัดคัตสึโอจิ "การชนะ" ไม่ได้หมายถึงการเอาชนะผู้อื่นเท่านั้น แต่ยังหมายถึงการเอาชนะใจตนเองและจิตใจที่อ่อนแอของตนเองด้วย ด้วยเหตุนี้จึงมีผู้คนจำนวนมากมาอธิษฐานขอความสำเร็จในด้านต่าง ๆ เช่น การสอบ ปัดเป่าสิ่งไม่ดี โรคภัยไข้เจ็บ กีฬา ฯลฯ เชื่อกันว่าหากเขียนคำอธิษฐานลงบนดารุมะเฉพาะของที่นี่ วาดตาข้างหนึ่งและตั้งปณิธาน แล้วพยายามอย่างต่อเนื่องเพื่อให้คำอธิษฐานนั้นเป็นจริง
- ที่อยู่: Katsuoji, Minoh-shi, Osaka-fu
- เวลาเข้าเยี่ยมชม: 【วันธรรมดา・วันอาทิตย์・วันหยุดนักขัตฤกษ์】8.00 - 17.00 น. 【วันเสาร์】8.00 - 18.00 น. ※ปิดรับ 30 นาทีก่อนหมดเวลา
- ค่าเข้าชม: ผู้ใหญ่ (มัธยมปลายขึ้นไป) 500 เยน, นักเรียนประถมและมัธยมต้น 400 เยน, เด็กเล็ก 100 เยน, ต่ำกว่า 2 ปี ฟรี
- การเดินทาง: ขึ้นรถบัส Hankyu จากสถานี Kita-Osaka Kyuko Minoh-Kayano
- HP: https://katsuo-ji-temple.or.jp/
【กุนมะ】วัดโชรินซังดารุมะจิ (Shorinzan Daruma-ji)
วัดแห่งนี้เป็นที่รู้จักในฐานะต้นกำเนิดของเอนกิดารุมะ (縁起だるま / Engi Daruma - ดารุมะนำโชค) เอนกิดารุมะมีลักษณะเด่นคือ คิ้วเป็นรูปนกกระเรียนสองตัวหันหน้าเข้าหากัน ส่วนหนวดจากจมูกถึงปากเป็นรูปเต่ากับนกกระเรียนหันหน้าเข้าหากัน นอกจากนี้ ทั้งสองข้างของใบหน้าจะมีการเขียนคำอธิษฐาน เช่น ความปลอดภัยในบ้านหรือความเจริญรุ่งเรืองในธุรกิจ และที่ท้องจะเขียนว่า "ฟุคุอิริ" (福入り โชคเข้าหา) จึงได้รับความนิยมในฐานะเอนกิดารุมะ
ที่บริเวณประสบการณ์วาดลวดลายดารุมะภายในวัด นักท่องเที่ยวสามารถลองวาดลวดลายดารุมะด้วยตนเอง และสร้างดารุมะหนึ่งเดียวในโลกที่ใส่ความปรารถนาของตนเองลงไปได้
- ที่อยู่: 296 Hanadaka-machi, Takasaki-shi, Gunma-ken
- เวลาทำการ: 9.00 - 17.00 น.
- เวลารับลงทะเบียนประสบการณ์วาดดารุมะ: 10.00 - 15.30 น.
- การเดินทาง: นั่งแท็กซี่ 5 นาทีจากสถานี Gumma-Yawata
- HP: https://www.daruma.or.jp/
ควรทำอย่างไรกับตุ๊กตาดารุมะที่หมดหน้าที่แล้ว? วิธีการบูชาและการทำลาย
เมื่อคำอธิษฐานเป็นจริง หรือเมื่อเวลาผ่านไปครบหนึ่งปีจนตุ๊กตาดารุมะหมดหน้าที่แล้ว ควรปฏิบัติต่อดารุมะอย่างไรดี? ตามประเพณีของญี่ปุ่น ดารุมะไม่ควรถูกทิ้งเป็นขยะทั่วไป แต่ควรนำไปบูชาด้วยความรู้สึกขอบคุณ
1. แสดงความขอบคุณ
ไม่ว่าคำอธิษฐานจะเป็นจริงจนได้วาดตาทั้งสองข้าง หรือไม่เป็นจริงก็ตาม ควรเริ่มต้นด้วยการมีความรู้สึกขอบคุณต่อตุ๊กตาดารุมะที่เฝ้าดูแลเราตลอดหนึ่งปีที่ผ่านมา
2. “ดารุมะคุโย” ที่วัด
วิธีที่สุภาพและเป็นทางการที่สุด คือการนำดารุมะไปยังวัดหรือศาลเจ้าที่ซื้อมา หรือวัดที่จัดงานดารุมะอิจิ แล้วขอให้ทางวัดประกอบพิธีบูชาดารุมะ (だるま供養 / Daruma Kuyou / ดารุมะคุโย) วัดและศาลเจ้าหลายแห่งจะจัดพิธีเผาตุ๊กตาดารุมะเก่า (โอตากิอาเกะ) ในช่วงเทศกาลใหญ่ เช่น งานดารุมะอิจิหลังจากบูชาดารุมะเก่าแล้ว โดยทั่วไปจะซื้อดารุมะใหม่และขอพรใหม่อีกครั้ง
ดารุมะเป็นเครื่องรางนำโชคของญี่ปุ่นที่สะท้อนจิตวิญญาณ “ล้มเจ็ดครั้ง ลุกแปดครั้ง” และเป็นสัญลักษณ์ของความปรารถนา คุณยังสามารถสนุกกับการเลือกสีหรือแหล่งผลิตที่แตกต่างกันได้อีกด้วย หากมีโอกาสมาเยือนญี่ปุ่น อย่าลืมเลือกดารุมะที่ถูกใจ แล้ววาดตาข้างหนึ่งพร้อมตั้งจิตอธิษฐาน ดารุมะของคุณที่เปี่ยมด้วยจิตวิญญาณไม่ย่อท้อ จะต้องเป็นเพื่อนคู่ใจที่คอยสนับสนุนคุณอย่างแน่นอน
Comments