พระจันทร์วันไหว้พระจันทร์ในปี 2025 คือเมื่อไหร่? ความหมาย ประวัติศาสตร์ ประเพณี และวิธีเพลิดเพลินกับการชมจันทร์ในแบบญี่ปุ่น

คุณรู้จักประเพณี "ชมพระจันทร์" ในฤดูใบไม้ร่วงของญี่ปุ่นไหม? นี่คือวัฒนธรรมญี่ปุ่นอันแสนงดงามที่ให้คุณได้ชมพระจันทร์อันเจิดจ้าในท้องฟ้ายามค่ำคืนอันปลอดโปร่ง และสัมผัสถึงธรรมชาติและวัฒนธรรมอันอุดมสมบูรณ์ของญี่ปุ่น

"วันไหว้พระจันทร์กลางฤดูใบไม้ร่วง" ประจำปี 2025 ตรงกับวันจันทร์ที่ 6 ตุลาคม และ "คืนสิบสามค่ำ" ซึ่งเป็นวันชมจันทร์อีกวัน ตรงกับวันอาทิตย์ที่ 2 พฤศจิกายน

ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับประวัติและความหมายของประเพณีชมพระจันทร์ในญี่ปุ่นอย่างลึกซึ้ง พร้อมวิธีเพลิดเพลินกับมัน ปีนี้มาสัมผัสประสบการณ์ชมจันทร์อันงดงามของญี่ปุ่นกันเถอะ!

* หากคุณซื้อหรือจองสินค้าที่แนะนำในบทความนี้ รายได้บางส่วนอาจคืนกลับสู่โครงการ FUN! JAPAN

การชมพระจันทร์คืออะไร? ประวัติและความหมาย

ต้นกำเนิดของการชมจันทร์คือเทศกาล "ไหว้พระจันทร์" ของจีน

ตามชื่อ "ชมจันทร์" เป็นประเพณีดั้งเดิมของญี่ปุ่นที่ใช้เพื่อชื่นชมพระจันทร์ที่ลอยอยู่บนท้องฟ้ายามค่ำคืน คำว่า "ชมจันทร์" หมายถึงการชื่นชมพระจันทร์โดยตรง แต่โดยทั่วไปแล้วจะหมายถึงกิจกรรมที่จัดขึ้นในวัน "พระจันทร์วันไหว้พระจันทร์" หรือ "จูโกยะ" พระจันทร์ในคืนวันที่ 15 เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติถูกเรียกว่า "พระจันทร์วันไหว้พระจันทร์" และถือว่าเป็นพระจันทร์ที่สวยที่สุดในรอบปี

รากเหง้าของประเพณีนี้มาจากเทศกาลไหว้พระจันทร์ของจีนโบราณ ซึ่งในจีนและเวียดนามยังคงเป็นวันหยุดที่ได้รับความนิยมเป็นอันดับสองรองจากตรุษจีน เป็นวันที่ครอบครัวได้ใช้เวลาร่วมกัน เทศกาลนี้ถูกส่งเข้ามาในญี่ปุ่นในสมัยนาระและเฮอัน โดยเริ่มจากวัฒนธรรมของชนชั้นขุนนางที่จัดงานเลี้ยงหรูหรา เล่นดนตรี แต่งบทกวีพร้อมกับชื่นชมพระจันทร์ ต่อมาในยุคเอโดะ แพร่หลายสู่ประชาชนทั่วไป กลายเป็นงานประเพณี "จูโกยะ" เพื่อขอพรให้พืชผลอุดมสมบูรณ์และแสดงความขอบคุณต่อธรรมชาติ

ในญี่ปุ่นมีการชมจันทร์ 2 ครั้ง: คืนที่ 15 และคืนที่ 13

ที่ญี่ปุ่นมีโอกาสชมจันทร์ปีละสองครั้ง ได้แก่ "คืนที่ 15 เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ" หรือ "จูโกยะ" และ "คืนที่ 13 เดือน 9" หรือ "จูซังยะ" คืนสิบสามค่ำถือเป็นคืนพระจันทร์งามรองจากคืนสิบห้าค่ำ จึงเรียกว่า "พระจันทร์ถัดมา" มีความเชื่อว่า หากชมเพียงคืนใดคืนหนึ่งจะเป็นลางไม่ดี เรียกว่า "คาตะซึกิ" ดังนั้นคนญี่ปุ่นจึงนิยมชมทั้งสองคืนเพื่อขอพรให้ผลผลิตอุดมสมบูรณ์และมีโชคดี

วันชมจันทร์เปลี่ยนทุกปี เพราะอิงตามปฏิทินจันทรคติ

วันที่ของ "วันชมจันทร์" เปลี่ยนไปทุกปี เพราะใช้ปฏิทินจันทรคติที่ญี่ปุ่นเคยใช้ก่อนสมัยเมจิ ปัจจุบันใช้ปฏิทินสากลแบบสุริยคติ (Gregorian Calendar) ทำให้วันไม่ตรงกัน จึงเกิดความคลาดเคลื่อนของวันชมจันทร์ในแต่ละปี

"พระจันทร์วันไหว้พระจันทร์" ไม่จำเป็นต้องตรงกับวันพระจันทร์เต็มดวง

แม้ว่าหลายคนจะนึกถึงพระจันทร์เต็มดวงเมื่อพูดถึงวันไหว้พระจันทร์ แต่จริงๆ แล้ว วันชมจันทร์ไม่จำเป็นต้องตรงกับวันพระจันทร์เต็มดวงเสมอไป เพราะวันชมจันทร์ถูกกำหนดตามวันใหม่ของจันทร์ (New Moon) ไม่ใช่ตำแหน่งของดวงจันทร์โดยตรง ดวงจันทร์โคจรรอบโลกเป็นวงรี ความเร็วในการเคลื่อนที่จึงไม่คงที่ บางช่วงจะเร็วขึ้นทำให้พระจันทร์เต็มดวงมาก่อนวันที่ 15 บางช่วงช้าทำให้เกิดช้ากว่าวันที่ 15 จึงทำให้ "พระจันทร์วันไหว้พระจันทร์" ไม่จำเป็นต้องตรงกับวันพระจันทร์เต็มดวง

การเตรียมตัวสำหรับการชมจันทร์: การตกแต่งและของเซ่นไหว้

เมื่อรู้วันชมจันทร์แล้ว มาลงมือเตรียมของตกแต่งและของเซ่นไหว้กันเลย ของเหล่านี้มีทั้งความสวยงามและความหมายเชิงจิตวิญญาณแบบญี่ปุ่นแฝงอยู่

การเตรียมตัวสำหรับการชมจันทร์ 1. ดังโงะชมจันทร์ (ซึกิมิดังโงะ)

ก่อนอื่น สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยก็คือ “ซึกิมิดังโงะ” หรือ “ดังโงะชมจันทร์” ซึ่งทำโดยการนำข้าวที่เก็บเกี่ยวได้ในปีนั้นมาบดเป็นผง แล้วปั้นเป็นลูกกลม ๆ ให้คล้ายพระจันทร์ เป็นการแสดงความขอบคุณต่อผลผลิต และขอพรให้ได้เก็บเกี่ยวอย่างอุดมสมบูรณ์ในอนาคต จำนวนดังโงะที่จัดไหว้จะแตกต่างกันไปตามแต่ละภูมิภาคและแต่ละครอบครัว เช่น 15 ลูกในคืนที่ 15 หรือ 12 ลูกตามจำนวนเดือนในปี ส่วนวิธีการวางซ้อนกันก็มีหลากหลายแนวคิด เช่น วางให้สูงขึ้นเพื่อแสดงความกตัญญูต่อสวรรค์ที่มอบผลผลิตมาให้

นอกจากนี้ ในเกียวโตยังมี “ดังโงะชมจันทร์” ที่เป็นดังโงะทรงรีห่อด้วยถั่วบด และบางพื้นที่ก็นิยมนำเผือกมาไหว้แทนดังโงะ จึงเรียกได้ว่าแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น

การเตรียมตัวสําหรับการชมจันทร์ 2. ต้นซุซุกิ

กล่าวกันว่า ต้นหญ้าที่ขึ้นเองในทุ่งนาในฤดูใบไม้ร่วงนี้ ถูกนำมาตกแต่งแทนรวงข้าวเพราะลักษณะของรวงคล้ายกัน อีกทั้งใบที่มีลักษณะคมของซุซุกิยังมีความหมายในเชิงเป็นเครื่องรางป้องกันภัย นอกจากนี้ ตั้งแต่โบราณมา ซุซุกิยังถูกมองว่าเป็น “โยริชิโระ” ของเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์ หรือก็คือ สถานที่ที่เทพเจ้าจะเสด็จลงมา ด้วยการตกแต่งซุซุกิ จึงเป็นเสมือนการต้อนรับเทพเจ้าแห่งจันทร์และขอให้มีความอุดมสมบูรณ์

การเตรียมตัวสําหรับการชมจันทร์ 3. ของไหว้อื่น ๆ (เผือก เกาลัด ถั่วแระญี่ปุ่น เหล้าสาเก ฯลฯ)

ของไหว้อื่น ๆ ที่ใช้ได้แก่ ผักและผลไม้ตามฤดูกาล เช่น เผือก เกาลัด ถั่วแระญี่ปุ่น รวมถึงเหล้าสาเกญี่ปุ่นด้วย สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นผลผลิตที่เพิ่งเก็บเกี่ยวมาในปีนั้น และมีความหมายในการขอบคุณต่อเทพเจ้า โดยเฉพาะเผือกที่เกี่ยวข้องกับคืนที่ 15 อย่างใกล้ชิด จึงมีอีกชื่อว่า “อิโมะเมย์เก็ตสึ (เผือกพระจันทร์สวย)” และถือเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์

การตกแต่งและของไหว้ในเทศกาลชมจันทร์เหล่านี้ ไม่เพียงแต่งดงามทางสายตา แต่ยังแฝงด้วยความหมายและความปรารถนาอันลึกซึ้ง เมื่อรู้ถึงสิ่งเหล่านี้แล้ว การชมจันทร์ก็จะไม่ใช่เพียงการมองดูเท่านั้น แต่เป็นประสบการณ์ที่ลึกซึ้ง ช่วยปลูกฝังความเคารพและขอบคุณธรรมชาติ

เพลิดเพลินด้วยประสาทสัมผัสทั้งห้า! แนะนำวิธีเพลิดเพลินกับการชมจันทร์

หากคุณอยู่ที่ญี่ปุ่น ทำไมไม่ลองใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าในการดู ลิ้มรส สัมผัส และเพลิดเพลินกับเทศกาลชมจันทร์ดูล่ะ? ต่อไปนี้คือ 3 วิธีแนะนำที่จะช่วยให้คุณสนุกกับการชมจันทร์มากขึ้น

วิธีเพลิดเพลินกับการชมจันทร์ 1. งานอีเวนต์ชมจันทร์

ในช่วงเทศกาลชมจันทร์ จะมีการจัดงานเลี้ยงและกิจกรรมชมจันทร์ขึ้นทั่วประเทศญี่ปุ่น

*ข้อมูลต่อไปนี้เป็นข้อมูลล่าสุด ณ วันที่ 16 กรกฎาคม 2025 กรุณาตรวจสอบเว็บไซต์ทางการสำหรับข้อมูลล่าสุด

【เกียวโต】วัดไดคะคุจิ “ราตรีชมจันทร์บนเรือ”

เป็นงานดั้งเดิมที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยเฮอัน โดยจะล่องเรือหรูชมจันทร์บนผิวน้ำในบรรยากาศแสนงดงาม พระจันทร์ที่สะท้อนบนผิวน้ำในสระก็งดงามดุจโลกแห่งความฝัน

• วันและเวลา: เสาร์ที่ 4 ตุลาคม 2025 – จันทร์ที่ 6 ตุลาคม 2025 เวลา 17:30 – 21:00 (ปิดรับเข้างาน 20:30)
• ค่าเข้าชม: ผู้ใหญ่ 500 เยน นักเรียนประถม มัธยมต้น มัธยมปลาย 300 เยน (*มีระบบผลัดกลางวันและกลางคืน ผู้ที่เข้าชมช่วงกลางวันต้องเสียค่าเข้าชมแยกต่างหาก)
• คลิกที่นี่เพื่อดูเว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

【โตเกียว】โตเกียวทาวเวอร์ “เดินบันไดกลางแจ้งชมจันทร์”

สัญลักษณ์ของโตเกียวอย่างโตเกียวทาวเวอร์ โดยปกติจะเปิดให้เข้าชมชั้นสังเกตการณ์ความสูง 150 เมตรผ่านบันไดกลางแจ้งเฉพาะเสาร์-อาทิตย์และวันหยุด แต่ในช่วงเทศกาลชมจันทร์ จะมีการเปิดให้เดินขึ้นกลางคืนพิเศษเพื่อชมจันทร์

• วันและเวลา: รอประกาศในปี 2025
• ค่าเข้าชม (ค่าขึ้นจุดชมวิวปกติ): [ชั้นหลัก] ผู้ใหญ่ 1,500 เยน / ม.ปลาย 1,200 เยน / ป.1-ม.ต้น 900 เยน / เด็กเล็ก 4 ขวบขึ้นไป 600 เยน
• คลิกที่นี่เพื่อดูเว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

【ชิซุโอกะ】หอดูดาวเก็คโค “งานชมจันทร์กลางฤดูใบไม้ร่วง”

หอดูดาวหลายแห่งทั่วประเทศจะจัดกิจกรรมชมจันทร์แบบวิทยาศาสตร์ ที่หอดูดาวเก็คโค จังหวัดชิซุโอกะ มีการจัดงานทุกปี โดยเริ่มจากชมการนำเสนอเกี่ยวกับดวงจันทร์ในท้องฟ้าจำลอง จากนั้นหากอากาศแจ่มใส จะได้ชมพระจันทร์และดาวเคราะห์ผ่านกล้องโทรทรรศน์จากดาดฟ้า

• วันและเวลา: จันทร์ที่ 6 ตุลาคม 2025 เวลา 18:30 – 20:00
• ค่าเข้าร่วม: นักเรียนมัธยมต้นขึ้นไป 500 เยน / เด็ก 4 ขวบถึง ป.6 300 เยน
• คลิกที่นี่เพื่อดูเว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

The Cruise Club Tokyo

ยังมีเรือสำราญที่ล่องในทะเลหรือแม่น้ำเพื่อชมจันทร์อย่างโรแมนติก ในบรรยากาศสุดพิเศษของเรือสำราญสุดหรู ท่านจะได้เพลิดเพลินกับอาหารฝรั่งเศส วิวกลางคืนของอ่าวโตเกียว และชมจันทร์ไปพร้อมกัน

👉 จองดินเนอร์ครูซของคุณได้ที่นี่

วิธีเพลิดเพลินกับการชมจันทร์ 2. ทำดังโงะชมจันทร์

ขอแนะนำให้ลองทำดังโงะชมจันทร์ด้วยตัวเอง จริง ๆ แล้วทำได้ง่ายโดยใช้แป้ง “ชิราทามะโคะ”, “ดังโงะโคะ”, หรือ “โจชินโคะ” ที่หาซื้อได้ตามซูเปอร์มาร์เก็ต ส่วนใหญ่บนบรรจุภัณฑ์ของแป้งจะมีวิธีทำกำกับไว้ การทำแล้วนำไปไหว้และทานเองเป็นความสนุกอีกแบบหนึ่ง

สูตรทำดังโงะชมจันทร์แบบง่าย

ส่วนผสม: แป้งชิราทามะ 200 กรัม / น้ำอุ่น 150 มิลลิลิตร

1. ใส่แป้งชิราทามะลงในชาม เติมน้ำทีละน้อย แล้วนวดจนได้ความแข็งเท่าติ่งหู
2. ปั้นเป็นก้อนเล็ก ๆ และกดให้แบนเล็กน้อย
3. ต้มน้ำให้เดือด แล้วใส่ดังโงะลงไปต้ม
4. เมื่อดังโงะลอยขึ้นมาแล้ว ให้ต้มต่ออีก 2–3 นาที แล้วแช่น้ำเย็นทันที

เวลาเสิร์ฟ สามารถกินคู่กับผงถั่วเหลืองหรือถั่วแดงบด ถ้าได้ทำร่วมกันกับครอบครัวหรือเพื่อน จะสนุกยิ่งขึ้น

วิธีเพลิดเพลินกับการชมจันทร์ 3. ขนมและอาหารสำหรับเทศกาลชมจันทร์

ในช่วงฤดูกาลชมจันทร์ จะมีขนมและอาหารธีม “ชมจันทร์” วางจำหน่ายแบบจำกัดเวลา

ดังโงะชมจันทร์และแผ่นขนมนวดจากร้านขนมญี่ปุ่นชื่อดัง

ขนมญี่ปุ่นที่สวยงามด้วยฝีมือประณีตนั้นชวนให้เพลิดเพลินทั้งสายตาและลิ้น

เมนูชมจันทร์เฉพาะช่วงจากร้านฟาสต์ฟู้ดและร้านสะดวกซื้อ

สินค้าที่มีเอกลักษณ์ เช่น “เบอร์เกอร์ชมจันทร์” จากร้านแฮมเบอร์เกอร์ ดังโงะชมจันทร์จากร้านสะดวกซื้อ และซาลาเปาชมจันทร์จะปรากฏขึ้นทุกปี ในญี่ปุ่น มักใช้ของกลม ๆ สีเหลืองหรือสีส้ม เช่น ไข่แดงหรือเกาลัดสีเหลือง เพื่อสื่อถึงพระจันทร์

มาร่วมเพลิดเพลินกับวัฒนธรรม “ชมจันทร์” อันลึกซึ้งของญี่ปุ่นกันเถอะ

ฤดูใบไม้ร่วงนี้ ลองสัมผัสการชมจันทร์แบบดั้งเดิมของญี่ปุ่น และใช้เวลาสงบสุขแสนอิ่มเอมใจในขณะที่มองดูพระจันทร์ที่ส่องประกายในอากาศปลอดโปร่งกันเถอะ ลิ้มรสดังโงะชมจันทร์ ตกแต่งด้วยหญ้าแพมพัส และสัมผัสบรรยากาศฤดูใบไม้ร่วงของญี่ปุ่นด้วยประสาทสัมผัสทั้งห้า

บรรณานุกรม:

• โนบุอิจิ ทานากะ และ โนโบรุ มิยาตะ (บรรณาธิการ), “สารานุกรมเทศกาลประจำปี ซันเซโด ฉบับปรับปรุง”, พิมพ์ครั้งแรก, ซันเซโด, 2012, 458 หน้า
• นาโอกิ ชินทานิ, “ขนบธรรมเนียมญี่ปุ่น: ปฏิทินญี่ปุ่นและเทศกาลประจำปี”, พิมพ์ครั้งแรก, สำนักพิมพ์ญี่ปุ่นบุงเกฉะ, 2007, 238 หน้า
• ยาสุโกะ มิอุระ (กำกับดูแล), “สัมผัสฤดูกาลและเพลิดเพลินกับวันต่าง ๆ: วิถีการดำเนินชีวิตตลอดปี”, พิมพ์ครั้งแรก, สำนักพิมพ์เซอิบิโด, 2024, 191 หน้า
• หอดูดาวเมืองเซนได, ข้อมูลดาราศาสตร์, “พระจันทร์คืนถัดมา 2024/10/15”, วันเผยแพร่: 2024/10/15, วันที่อ้างอิง: 16 กรกฎาคม 2025
• สมาคมกลางเจเอจังหวัดฟุกุโอกะ, ห้องเรียนอาหารและเกษตรของดร.อาคิบะ “ทำไมต้องดังโงะชมจันทร์?”, เผยแพร่เมื่อ 30 มีนาคม 2022, วันที่อ้างอิง: 16 กรกฎาคม 2025
• พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์เมืองนาโกยา, คำถามวิทยาศาสตร์ “ถาม: ทำไมพระจันทร์กลางฤดูใบไม้ร่วงจึงไม่เต็มดวง?”, วันเผยแพร่ไม่ทราบ, วันที่อ้างอิง: 16 กรกฎาคม 2025