Năm 2026 (năm sau) là năm con Ngựa (午). Can Chi không chỉ là một khái niệm về lịch mà còn được sử dụng trong bói toán để chẩn đoán tính cách, hoặc được trưng bày như vật may mắn vào dịp năm mới, và đã ăn sâu vào văn hóa Nhật Bản. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về kiến thức cơ bản và ý nghĩa văn hóa của Can Chi ở Nhật Bản, cũng như về Can Chi của năm 2025 và 2026. Sau khi đọc bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ thứ tự và ý nghĩa của Can Chi, và có thể đón năm mới một cách vui vẻ hơn.
Kiến thức cơ bản và ý nghĩa của "Can Chi" ở Nhật Bản
Can Chi đã gắn bó lâu đời với đời sống của người Nhật. Trước tiên, hãy cùng tìm hiểu về những điều cơ bản và các con vật trong 12 con giáp.
Những điều nên biết! Can Chi của Nhật Bản và các con vật trong 12 con giáp
"Can Chi" vốn là hệ thống lịch kết hợp giữa "Thập Can" và "Thập Nhị Chi", tạo thành một chu kỳ 60 năm. Thập Can gồm 10 yếu tố như Giáp, Ất, Bính, Đinh... đại diện cho dòng chảy của trời. Trong khi đó, Thập Nhị Chi( 12 con giáp) dùng 12 con vật là Tý, Sửu, Dần, Mão( ở Nhật làThỏ), Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi( ở Nhật là Cừu), Thân, Dậu, Tuất, Hợi để biểu thị năm.
[12 con giáp]
- Tý (Ne)
- Sửu (Usi)
- Dần (Tora)
- Thỏ (U)
- Thìn (Tatsu)
- Tỵ (Mi)
- Ngọ (Uma)
- Mùi (Hitsuji)
- Thân (Saru)
- Dậu (Tori)
- Tuất (Inu)
- Hợi (I)
Ngày nay, thông thường chỉ gọi 12 con giáp này là "Can Chi". Mỗi con vật đều mang ý nghĩa tượng trưng riêng, và được yêu thích như một chỉ dẫn để dự đoán tính cách hay vận mệnh.
Lý do thứ tự của Can Chi được quyết định như thế nào
Thứ tự của Can Chi bắt nguồn từ một câu chuyện cổ tích.
Một ngày nọ, Thần linh nói: "Vào sáng mùng 1 Tết, những ai đến chào ta trước sẽ lần lượt được giao nhiệm vụ bảo vệ một năm." Các con vật đã thi chạy với nhau. Con chuột thông minh đã leo lên lưng con trâu, và ngay trước vạch đích đã nhảy xuống về nhất. Sau đó là trâu, hổ, thỏ... và cuối cùng là lợn rừng về thứ mười hai.
Câu chuyện này là nguồn gốc của thứ tự Can Chi, đồng thời cũng ảnh hưởng đến hình ảnh tính cách của từng con vật.
Khác biệt về con vật trong Can Chi giữa Nhật Bản và các nước châu Á
Ở Nhật Bản, con vật cuối cùng trong Can Chi là lợn rừng (亥), nhưng ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan và một số nước khác thì là con lợn. Ngoài ra, ở một số khu vực, thay vì dê , người ta dùng con cừu.
Dù cùng là Can Chi nhưng con vật đại diện lại khác nhau tùy theo văn hóa và tập quán của từng vùng. Sự khác biệt này cũng cho thấy sự thú vị và đa dạng của văn hóa Can Chi chung ở các nước châu Á.
Kiểm tra Can Chi theo từng năm! [Phiên bản 2025・2026]
Tại đây, chúng tôi sẽ giới thiệu tổng hợp danh sách Can Chi trong 12 năm tới, tập trung vào năm 2025 và 2026.
Can Chi của năm 2026
Năm 2026 là năm Bính Ngọ, con giáp là Ngọ (ngựa). Từ xưa, người ta cho rằng “năm Bính Ngọ” mang ấn tượng về sự may mắn mạnh mẽ và tràn đầy năng lượng, và những hành động tích cực sẽ thu hút vận may. Có lẽ bạn cũng nên thử bắt đầu một bước tiến mới với ý thức về con giáp của năm tới.
Con giáp năm 2025
Con giáp năm 2025 là Ất Tỵ, con vật là Tỵ (rắn). Đây là con giáp tượng trưng cho trí tuệ và sự thay đổi, được cho là một năm ẩn chứa ý chí mạnh mẽ trong sự tĩnh lặng. Năm 2025 là thời điểm đòi hỏi sự phán đoán tỉnh táo và linh hoạt. Có thể nói, đây là năm dễ thành công với những hoạt động lấy chủ đề học tập và đổi mới.
Danh sách con giáp từ năm 2025 đến 2037
| Năm dương lịch | Thiên can địa chi | Con giáp |
| 2025 | Ất Tỵ | Rắn |
| 2026 | Bính Ngọ | Ngựa |
| 2027 | Đinh Mùi | Dê ( Cừu) |
| 2028 | Mậu Thân | Khỉ |
| 2029 | Kỷ Dậu | Gà |
| 2030 | Canh Tuất | Chó |
| 2031 | Tân Hợi | Lợn |
| 2032 | Nhâm Tý | Chuột |
| 2033 | Quý Sửu | Trâu |
| 2034 | Giáp Dần | Hổ |
| 2035 | Ất Mão | Mèo ( Thỏ) |
| 2036 | Bính Thìn | Rồng |
| 2037 | Đinh Tỵ | Rắn |
Vai trò của con giáp trong văn hóa và đời sống Nhật Bản
Con giáp là biểu tượng văn hóa không thể thiếu trong các sự kiện đầu năm và những dấu mốc quan trọng của cuộc đời ở Nhật Bản. Sau đây, hãy cùng tìm hiểu vai trò của con giáp trong văn hóa và đời sống Nhật Bản.
Phong tục đầu năm và con giáp
Vào dịp Tết ở Nhật Bản, không thể thiếu thiệp chúc mừng năm mới và đồ trang trí lấy cảm hứng từ con giáp. Đặc biệt, việc gửi thiệp có hình minh họa con vật của năm tới là điều phổ biến. Ngoài ra, các vật trang trí con giáp (chuông đất, tượng gỗ, v.v.) cũng được bày như vật may mắn. Phong tục chào đón năm mới qua con giáp là nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản, giúp gắn kết gia đình và cộng đồng.
Ví dụ, tại “Nakagawa Masashichi Shoten” – cửa hàng ra đời cách đây 300 năm tại Nhật Bản, chuyên bán các sản phẩm gia dụng dựa trên thủ công mỹ nghệ, mỗi năm đều ra mắt nhiều mặt hàng lấy cảm hứng từ con giáp của năm tiếp theo.
👉Nhấn vào đây để nhận coupon miễn thuế ưu đãi sử dụng tại cửa hàng “Nakagawa Masashichi Shoten”
Năm sinh và con giáp
Con giáp cũng là biểu tượng của năm sinh, và từ lâu người ta tin rằng con giáp năm sinh ảnh hưởng đến tính cách và vận mệnh của mỗi người. Đặc biệt, “Nam nữ tuổi con giáp” – tức là khi đến năm trùng với con giáp của mình – được coi là năm đặc biệt, mang ý nghĩa trừ tà và khởi đầu mới. Ngoài ra, “Kanreki” (mừng thọ 60 tuổi) cũng là dấu mốc khi vòng con giáp quay trở lại năm sinh, là dịp truyền thống để chúc thọ và tái sinh.
Kiến thức thú vị về con giáp và cách đọc chữ Hán của con giáp
Sau khi đã hiểu những kiến thức cơ bản về 12 con giáp, từ đây chúng tôi sẽ giới thiệu thêm những kiến thức để bạn có thể tận hưởng 12 con giáp một cách thú vị hơn.
Cách đọc chữ Hán của 12 con giáp
| Chữ Hán | Âm đọc theo chữ Hán(Onyomi) | Âm đọc theo nghĩa (Kunyomi) |
| 子 | Shi | Ne |
| 丑 | Chū | Ushi |
| 寅 | In | Tora |
| 卯 | Bō / Mō | U |
| 辰 | Shin | Tatsu |
| 巳 | Shi | Mi |
| 午 | Go | Uma |
| 未 | Bi | Hitsuji |
| 申 | Shin | Saru |
| 酉 | Yū | Tori |
| 戌 | Jutsu | Inu |
| 亥 | Gai / Kai | I |
Trong tiếng Nhật, mỗi con giáp có hai cách đọc: âm đọc (Onyomi) và đọc theo nghĩa (Kunyomi). Ví dụ, “子” đọc là “Shi” theo âm Hán, còn theo nghĩa là “Ne”. Tương tự, “丑＝Chū/Ushi”, “寅＝In/Tora” v.v.
Chữ Hán của 12 con giáp thường được sử dụng trong lịch và các tài liệu lịch sử, còn tên động vật theo cách đọc nghĩa lại quen thuộc trong đời sống hàng ngày. Khi ghi nhớ cách đọc này, bạn sẽ hiểu sâu hơn về nguồn gốc và bối cảnh văn hóa của 12 con giáp.
Hình ảnh các con vật trong văn hóa Nhật Bản
| Động vật | Ý nghĩa, điềm lành tượng trưng |
| 子 (chuột) | Con cháu đông đúc, tài lộc, năng động |
| 丑 (bò) | Chăm chỉ, sung túc, kiên nhẫn và phát triển, tiến bước vững chắc |
| 寅 (hổ) | Thu hút tài lộc, sức sống mạnh mẽ, trừ tà ma |
| 卯 (thỏ) | Nhảy vọt, tiến bộ, an toàn, gia đình yên ấm |
| 辰 (rồng) | Quyền lực, thành công, khát vọng vươn lên, thăng tiến |
| 巳 (rắn) | Tài lộc, trí tuệ, sức sống |
| 午 (ngựa) | Sức khỏe, phát triển mạnh mẽ, sự nghiệp phát đạt, mùa màng bội thu |
| 未 (cừu) | Gia đình hòa thuận, bình an, hòa bình, mở rộng quan hệ |
| 申 (khỉ) | Trí tuệ, may mắn chiến thắng, xua đuổi tai ương |
| 酉 (gà) | Buôn bán phát đạt, khởi đầu của thời gian |
| 戌 (chó) | Dễ sinh nở, nỗ lực, gắn kết với mọi người |
| 亥 (lợn rừng) | Không bệnh tật, tiến bộ, dũng cảm và kiên định |
Chuột tượng trưng cho “con cháu đông đúc”, bò là “chăm chỉ, sung túc”, v.v. Mỗi con vật trong 12 con giáp đều mang ý nghĩa biểu tượng riêng. Những con vật này còn được sử dụng như biểu tượng tính cách và vận mệnh trong bói toán 12 con giáp.
12 con giáp còn biểu thị cả giờ và phương hướng
12 con giáp không chỉ dùng để chỉ năm mà từ xưa còn đảm nhận vai trò biểu thị giờ và phương hướng.
| 12 con giáp | Phương hướng | Giờ hiện đại |
| 子 (Ne) | Chính Bắc | 23:00〜1:00 |
| 丑 (Ushi) | Bắc Đông Bắc | 1:00〜3:00 |
| 寅 (Tora) | Đông Bắc | 3:00〜5:00 |
| 卯 (U) | Chính Đông | 5:00〜7:00 |
| 辰 (Tatsu) | Đông Nam Đông | 7:00〜9:00 |
| 巳 (Mi) | Đông Nam | 9:00〜11:00 |
| 午 (Uma) | Chính Nam | 11:00〜13:00 |
| 未 (Hitsuji) | Nam Tây Nam | 13:00〜15:00 |
| 申 (Saru) | Tây Nam | 15:00〜17:00 |
| 酉 (Tori) | Chính Tây | 17:00〜19:00 |
| 戌 (Inu) | Tây Bắc Tây | 19:00〜21:00 |
| 亥 (I) | Tây Bắc | 21:00〜23:00 |
Mười hai con giáp biểu thị các phương hướng được chia đều thành 12 phần trên một vòng tròn. Hướng chính Bắc được gọi là "Tý", hướng chính Nam là "Ngọ", và các con giáp còn lại được sắp xếp theo chiều kim đồng hồ. Đường nối giữa "Tý" (Bắc) và "Ngọ" (Nam) chính là nguồn gốc của từ "Tử Ngọ tuyến" (Shigosen), thuật ngữ được sử dụng trong địa lý hiện đại.
Hơn nữa, vào thời Edo và các thời kỳ trước đây ở Nhật Bản, một ngày được chia thành 12 phần dựa trên 12 con giáp, mỗi phần tương ứng với khoảng 2 giờ. Cách gọi giờ này vẫn còn tồn tại trong ngôn ngữ hiện đại. Ví dụ, "Chính Ngọ" (Shōgo) là giữa "giờ Ngọ", tức là 12 giờ trưa. Khoảng thời gian trước "Ngọ" được gọi là "trước Ngọ" (gozen), và sau "Ngọ" được gọi là "sau Ngọ" (gogo).
Như vậy, can chi không chỉ là biểu tượng của năm mà còn liên quan sâu sắc đến các khái niệm không gian như thời gian và phương hướng, và vẫn còn hiện diện trong văn hóa cũng như ngôn ngữ Nhật Bản ngày nay.
Can chi – Biểu tượng văn hóa của Nhật Bản
Can chi không chỉ đơn thuần là lịch mà còn là "biểu tượng văn hóa". Chúng hiện diện trong các lời chúc mừng năm mới, thiệp chúc Tết, lễ mừng thọ và nhiều dịp quan trọng khác trong cuộc sống của người Nhật. Việc tìm hiểu con giáp của bản thân, trò chuyện với bạn bè Nhật Bản về chủ đề này hay tìm kiếm các sản phẩm liên quan đến con giáp cũng rất thú vị. Thông qua can chi, hãy cảm nhận chiều sâu của văn hóa Nhật Bản đã được lưu truyền từ xa xưa.
Comments