Những năm gần đây, các vụ việc do gấu gây ra tại Nhật Bản ngày càng gia tăng. Không chỉ ở vùng núi, mà cả tại các khu cắm trại, đường mòn leo núi, thậm chí ở những điểm du lịch gần khu dân cư cũng xuất hiện tin tức về gấu, khiến nhiều người cảm thấy lo lắng: “Nếu gặp gấu khi đi du lịch thì phải làm sao?”.

Ngược lại, cũng có những “tỉnh không có gấu” đang được chú ý.

Bài viết này là hướng dẫn đối phó với gấu dành cho du khách du lịch Nhật Bản, nhằm xóa bỏ nỗi bất an đó.

Ngoài thông tin về các khu vực xuất hiện gấu tại Nhật, bài viết còn giải thích dễ hiểu về: cách tránh gặp gấu, cách sử dụng các vật dụng như bình xịt đuổi gấu, và “những hành động đúng đắn để bảo vệ tính mạng” nếu không may đối mặt với gấu.

※Khi bạn mua hoặc đặt trước các sản phẩm được giới thiệu trong bài viết, một phần doanh thu có thể được hoàn lại cho FUN! JAPAN.

Tại sao lại tăng đột biến? Bối cảnh các vụ việc do gấu gây ra tại Nhật Bản: Sự mở rộng vùng phân bố

Tại sao các tin tức về việc gấu xuất hiện và gây hại ở Nhật Bản lại ngày càng nhiều? Số lượng tin tức về gấu xuất hiện và gây hại ở Nhật tăng lên không chỉ vì “gấu nhiều hơn”, mà còn do phạm vi hoạt động của gấu mở rộng, làm tăng cơ hội tiếp xúc với khu vực sinh hoạt của con người.

[Dữ liệu của chính phủ] Sự mở rộng vùng phân bố gấu trên toàn quốc

Trước tình hình gia tăng thiệt hại, từ năm 2024, Chính phủ Nhật đã tổ chức “Hội nghị liên bộ về đối sách thiệt hại do gấu” nhằm tăng cường biện pháp phòng chống.

Theo báo cáo này, phạm vi phân bố của các loài gấu sinh sống tại Nhật Bản đang mở rộng trên diện rộng. Trong 15 năm từ năm tài chính 2003 đến 2018, vùng phân bố của gấu đen châu Á (Tsukinowaguma) đã tăng khoảng 1,4 lần, còn gấu nâu (Higuma) cũng tăng khoảng 1,3 lần.

Nguyên nhân gốc rễ của việc mở rộng vùng phân bố gấu: Sự thay đổi cấu trúc xã hội Nhật Bản

Đằng sau việc vùng phân bố của gấu mở rộng là sự thay đổi cấu trúc xã hội của Nhật Bản như giảm dân số và già hóa dân số. Điều này đã làm thay đổi lớn hệ sinh thái của gấu, khiến môi trường sống của con người và gấu ngày càng xen lẫn vào nhau.

Giảm sự cảnh giác với con người

Do các hoạt động như lâm nghiệp, săn bắn, sử dụng vùng đồi núi giảm sút, gấu đã học được rằng tiếp cận khu vực sinh sống của con người là an toàn, từ đó giảm sự cảnh giác với con người.

Môi trường sống trở nên thích hợp hơn

Việc gia tăng các khu đất nông nghiệp bị bỏ hoang và cây ăn quả bị bỏ mặc đã khiến khu vực xung quanh nơi ở của con người trở thành môi trường lý tưởng cho gấu với nguồn thức ăn dồi dào và nhiều nơi ẩn náu.

4 điểm cần biết “để không gặp gấu”

Điều quan trọng nhất để tránh bị gấu tấn công là “không gặp gấu”. Vốn dĩ, gấu là loài động vật tránh xa con người, nhưng nếu không biết các biện pháp phòng tránh thích hợp, bạn có thể bất ngờ chạm trán và rơi vào tình huống nguy hiểm.

Điểm 1: Tìm hiểu về tập tính và hành vi của gấu

Ở Nhật Bản, chủ yếu có hai loài gấu là “gấu nâu” (Higuma) và “gấu đen châu Á” (Tsukinowaguma). Nguy cơ gặp gấu và mức độ nguy hiểm tại các điểm du lịch sẽ khác nhau tùy theo từng loài.

Hai loài gấu sinh sống tại Nhật Bản là “gấu nâu” (Higuma) và “gấu đen châu Á” (Tsukinowaguma)

• Gấu nâu (Higuma):Loài động vật trên cạn lớn nhất Nhật Bản (200–400kg). Rất khỏe và cực kỳ nguy hiểm nếu gặp phải. Chủ yếu sinh sống ở Hokkaido.
• Gấu đen châu Á (Tsukinowaguma):Nặng khoảng 50–100kg. Nhút nhát hơn gấu nâu, nhưng những cá thể đã quen với con người hoặc gấu mẹ có con nhỏ thì đặc biệt nguy hiểm. Số vụ việc tăng mạnh trong những năm gần đây. Chủ yếu sinh sống ở Honshu, Kyushu.

Thời điểm và khung giờ gấu hoạt động mạnh

Cần đặc biệt chú ý vào thời điểm và khung giờ có nguy cơ gặp gấu cao.

• Thời điểm hoạt động mạnh:Đầu mùa xuân (tháng 4–6) là lúc gấu vừa tỉnh dậy sau kỳ ngủ đông và rất đói, nên phạm vi hoạt động thường mở rộng để tìm kiếm thức ăn. Ngoài ra, vào mùa thu (tháng 9–11), để tích trữ dinh dưỡng chuẩn bị cho kỳ ngủ đông, gấu cũng mở rộng phạm vi tìm kiếm thức ăn. Số lượng tin tức về gấu tăng vào mùa đông là do ảnh hưởng này.
• Khung giờ hoạt động mạnh:Gấu thường tránh con người nên hoạt động mạnh nhất vào lúc bình minh và trước hoàng hôn. Hạn chế tối đa việc vào rừng hoặc leo núi trong khung giờ này.

Điểm 2: Kiểm tra thông tin về việc gấu xuất hiện

Việc xác nhận trước xem có thông tin về sự xuất hiện của gấu quanh khu vực du lịch hay không là biện pháp phòng ngừa đơn giản và quan trọng nhất.

Kiểm tra trên trang web

Trên các trang web của từng tỉnh, thành phố tại Nhật Bản đều công bố bản đồ xuất hiện gấu mới nhất và các thông tin cảnh báo. Khi lên kế hoạch du lịch, hãy tìm kiếm bằng tiếng Nhật như “〇〇県 クマ 出没情報” để kiểm tra xem có thông tin về việc gấu xuất hiện gần đây hoặc cảnh báo nào không.

Nhất định phải kiểm tra biển báo và bảng thông báo tại địa phương

Trước khi vào các khu vực tự nhiên như lối vào đường leo núi, đường mòn đi bộ, khu cắm trại, luôn có các biển cảnh báo hoặc giấy thông báo. Thông tin tại chỗ này là mới nhất, vì vậy đừng bỏ qua mà hãy kiểm tra kỹ. Nếu có “cảnh báo” hoặc “thông báo chú ý”, hãy cân nhắc nghiêm túc việc thay đổi hoặc hủy bỏ lịch trình.

Điểm 3: Báo hiệu cho gấu biết có người

Đối với gấu, loài vật không thích con người, việc bất ngờ chạm mặt với người cũng khiến chúng hoảng sợ. Vì vậy, việc báo hiệu sự hiện diện của mình bằng âm thanh cũng là một biện pháp phòng ngừa. Hãy đeo chuông chống gấu (Bear Bell) và luôn tạo ra tiếng động khi di chuyển, ngoài ra “nói chuyện” cũng rất hiệu quả. Hãy chủ động thể hiện sự hiện diện của mình.

👉Mua “đồ dùng phòng chống gấu” (Yahoo! Shopping)

Điểm 4: Chú ý đến nơi gấu có thể ẩn nấp

Việc chạm mặt gấu thường xảy ra khi bạn vô tình đến gần nơi gấu ẩn nấp hoặc nơi chúng xuất hiện để tìm thức ăn.

Hãy đặc biệt cẩn thận ở những bụi rậm rạp, tầm nhìn kém, hoặc khu vực ven suối, bờ nước nơi tiếng nước che lấp âm thanh. Gần các làng mạc, vùng đồi núi, những cây ăn quả như hồng, hạt dẻ bị bỏ lại có thể trở thành nguồn thức ăn cho gấu. Đừng đến gần những khu vực quanh các cây này.

Gấu cũng rất nhạy cảm với mùi thức ăn. Tại khu cắm trại hoặc khu vực nghỉ ngơi, hãy chú ý không để lại rác thải thực phẩm hoặc thức ăn thừa.

“Nếu chẳng may gặp gấu” – 4 điểm cần nhớ để bảo vệ tính mạng

Nếu chẳng may gặp gấu, bạn sẽ làm gì? Thực tế, điều nguy hiểm nhất là “hoảng loạn và bỏ chạy”. Hãy giữ bình tĩnh để giảm thiểu rủi ro.

Điểm 1: Không kích động gấu

Những hành động tuyệt đối không nên làm khi gặp gấu là bỏ chạy hoặc la hét, kích động chúng. Gấu có thể phản ứng với những vật chuyển động nhanh và có thể đuổi theo bạn. Tiếng la hét có thể khiến gấu, vốn đã hoảng sợ, càng thêm kích động và chuyển sang tấn công để tự vệ. Hãy quan sát động thái của gấu và lặng lẽ, từ từ rời khỏi khu vực.

Điểm 2: Thực ra “nói chuyện nhẹ nhàng” rất hiệu quả

Không nên la hét, nhưng “nói chuyện nhẹ nhàng” lại được khuyến khích. Khi gấu tiến lại gần, có thể chúng chưa nhận ra bạn là con người. Hãy từ từ giơ hai tay lên, vẫy nhẹ và nói chuyện nhẹ nhàng để cho gấu biết bạn là người.

Điểm 3: Đuổi gấu bằng bình xịt chống gấu

Nếu bạn không thể chạy trốn khi gặp gấu và gấu bắt đầu tấn công, hãy sử dụng ngay bình xịt chống gấu (Bear Spray) nếu bạn có mang theo.

Khi khoảng cách với gấu chỉ còn 3-4 mét, hãy bình tĩnh và xịt trực tiếp vào mắt và mũi của gấu. Để có thể sử dụng một cách bình tĩnh khi cần thiết, hãy kiểm tra trước cách sử dụng bình xịt này.

Ngoài ra, hiện nay cũng có nhiều nơi cho thuê bình xịt chống gấu.

👉Mua “Đồ dùng phòng chống gấu” (Yahoo! Shopping)

Điểm 4: Biện pháp cuối cùng: “Tư thế phòng thủ” khi bị tấn công

Khi không thể tránh khỏi việc bị gấu tấn công, hãy thực hiện tư thế phòng thủ như biện pháp cuối cùng. Nằm sấp xuống để bảo vệ mặt và bụng, dùng tay che phần sau cổ để bảo vệ khu vực này.

[Mới nhất] Khu vực xuất hiện gấu và thông tin cảnh báo mới nhất

Tính đến tháng 11 năm 2025, khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là vùng Tohoku, nhưng thông tin về sự xuất hiện của gấu đang tiếp tục gia tăng trên toàn quốc.

Bạn cũng không nên chủ quan khi lái xe. Đã có trường hợp xảy ra tai nạn va chạm với gấu khi đang lái xe. Một người bạn của tác giả đã gặp tai nạn với gấu khi đang lái xe trên đường cao tốc. May mắn là không bị thương, nhưng chiếc xe đã bị hư hỏng.

Dù ở khu vực nào, hãy luôn kiểm tra trang web của tỉnh nơi bạn du lịch để cập nhật thông tin mới nhất.

Những tỉnh “không có gấu” thu hút sự chú ý: Chiba, Kyushu, Okinawa

Bên cạnh việc các tin tức về gấu ngày càng nhiều, các tỉnh “không có gấu”, còn gọi là “tỉnh không gấu”, cũng đang thu hút sự chú ý. “Tỉnh không gấu” là những khu vực không xác nhận có gấu nâu hoặc gấu đen châu Á sinh sống, hoặc đã được công nhận là tuyệt chủng. Hiện nay, các khu vực được cho là không có gấu bao gồm Chiba, Kyushu và Okinawa.

Tỉnh Chiba và tỉnh Okinawa không có thông tin về sự sinh sống hay xuất hiện của gấu, còn ở Kyushu, vào năm 2012 đã có tuyên bố tuyệt chủng đối với gấu đen châu Á. Những khu vực này đang được chú ý như là điểm đến du lịch an toàn, không phải lo lắng về nguy cơ gặp gấu.

👉[Bài liên quan] Giới thiệu các điểm đến nổi bật ở tỉnh Chiba để thưởng thức hải sản tươi ngon

👉[Bài liên quan] Cách tham quan Okinawa hiệu quả mà không cần thuê xe

👉[Bài liên quan] Thông tin sự kiện nổi bật tại Kyushu và Fukuoka

Tìm hiểu các biện pháp phòng chống gấu để du lịch an toàn tại Nhật Bản

Bài viết đã giải thích về nguyên nhân số vụ gặp gấu tăng mạnh tại Nhật Bản, các biện pháp phòng ngừa để tránh gặp gấu, cũng như nguyên tắc hành động khi không may gặp phải.

Nếu có kiến thức và chuẩn bị đúng cách, bạn hoàn toàn có thể yên tâm tận hưởng thiên nhiên phong phú của Nhật Bản. Nếu vẫn còn lo lắng, bạn cũng có thể chọn du lịch đến các “tỉnh không có gấu” để tránh rủi ro. Hãy tận dụng thông tin trong bài viết này để có chuyến du lịch an toàn tại Nhật Bản.

＜Tham khảo＞
Các thông tin và hoạt động liên quan đến gấu (Bộ Môi trường Nhật Bản)
Phương pháp đối phó với gấu nâu (Quỹ Shiretoko)