Nghệ thuật đóng mộc thủ công bằng cách ghép nhiều mãnh gỗ lại với nhau rồi vẽ thêm các họa tiết, được gọi là “nghề mộc thủ công”. Chiếc hộp này có lịch sử khoảng 200 năm, là một nghề thủ công truyền thống của thị trấn Hakone. Mẫu thiết kế truyền thống của Nhật như kiểu kẻ sọc, kẻ ca rô… được sử dụng triệt để, do làm thủ công nên có sự khác biệt về kết cấu, khách du lịch thường dùng chiếc hộp này làm quà lưu niệm. Hộp có rất nhiều hình dáng và kích thước khác nhau cùng với nhiều ứng dụng. Lần này, chúng mình sẽ giới thiệu đến các bạn độc giả về lịch sử và cách để mở “chiếc hộp bí mật” này - một tác phẩm nghệ thuật đóng mộc tinh xảo đến từ thị trấn Hakone.
Lịch sử của chiếc hộp bí mật
“Hộp bí mật” là được làm ra với mục đích tránh để người khác mở hộp nếu như họ không am hiểu cấu tạo bên trong và bên ngoài, do đó dù có cố mở nhiều lần thì cũng sẽ không mở được. Okawa Ryugoro - một nhà bậc thầy về đóng mộc sống tại thị trấn Hakone vào cuối thế kỷ thứ 19 - được cho là người đã suy nghĩ ra ý tưởng này. Chiếc hộp này được dùng để đựng báu vật hay tiền bạc.
Chiếc hộp bí mật được làm tại thị trấn Hakone được làm bằng phương pháp “khảm gỗ”: ghép các mãnh gỗ lại với nhau bằng kỹ nghệ truyền thống của Hakone, vừa làm nổi bật màu sắc của gỗ cây vừa làm ra những hoa văn tinh tế. Bằng cách làm này, người thợ mộc có thể giấu được các mắt nối của các mãnh gỗ là những điểm nổi bật mà người nhìn hay để ý tới.
Vào thời Taisho, hộp thường được xuất khẩu sang các nước Âu Mỹ tuy nhiên ngày nay số người thợ có thể chế tạo các hộp bí mật truyền thống này đã giảm rõ rệt.
Cách mở hộp bí mật
Để có thể mở hộp bí mật phải xoay tuân theo các quy tắc khi ghép các mãnh gỗ lại với nhau. Người mở cần phải suy nghĩ cách xoay và trình tự xoay, nếu như xoay không theo trình tự đúng sẽ không mở được hộp. Người đầu tiên mở hộp cần phải đếm cẩn thận số lượt vặn hộp 4 lần hay 10 lần hay 12 lần… cho đến khi hộp được mở, cần chú ý và thử xoay bên trái hay phải, trên hay dưới. Thêm vào đó, để xoay hộp một cách đơn giản, những người thợ mộc thủ công đã ghép khéo léo các mãnh ván và điều chỉnh từng tấm nhiều lần bằng tay.
Chất liệu bằng gỗ có thể bị biến đổi theo nhiệt độ hay độ ẩm nên cảm giác khi chạm vào các mảnh gỗ được cho là quan trọng nhất. Dựa vào độ khó dễ lúc mở của số vòng xoay mà giá bán sẽ có thể tăng lên. Trong số đó, có chiếc hộp bí mật phải xoay đến 72 vòng.
Có rất nhiều hoa văn, kích thước và màu sắc
Hộp bí mật có rất nhiều kích thước có kích thước nhỏ vừa đặt vào lòng bàn tay cũng có những loại lớn khoảng 30cm. Vì được làm thủ công nên hoa văn, màu sắc không giống nhau. Có rất nhiều hoa văn trang trí khác nhau như hoa văn phong cảnh Núi Phú Sỹ, không chỉ có hộp hình chữ nhật mà còn có hộp hình tam giác, có cả những hộp có ngăn kéo nữa. Giá của sản phẩm tùy vào độ lớn và số lần quay của hộp mà có thể dao động từ 2000 Yên đến 10,000 Yên.
Các sản phẩm có hình được giới thiệu lần này toàn bộ là sản vật của Maruyama với các hộp được bán đều làm thủ công với cách làm truyền thống của thị trấn Hakone. Có cả trang web bằng tiếng Anh nên những bạn nào có hứng thú hãy kiểm tra thử xem.
Comments