【ตรวจสอบ】คนญี่ปุ่นคิดอย่างไรเกี่ยวกับความยากของการสอบวัดระดับภาษาญี่ปุ่น (JLPT)

――การสอบวัดระดับภาษาญี่ปุ่น (日本語能力試験 / JAPANESE-LANGUAGE PROFICIENCY TEST ย่อว่า "JLPT")

สำหรับคนที่เรียนภาษาญี่ปุ่นอยู่ คงไม่มีใครไม่รู้จักชื่อนี้กันนะครับ เป็นการทดสอบเพื่อวัดและรับรองความสามารถทางภาษาญี่ปุ่นสำหรับผู้ที่ไม่ได้ใช้ภาษาญี่ปุ่นเป็นภาษาแม่ ซึ่งจัดขึ้นในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก รวมถึงประเทศไทยด้วย โดยจะจัดในเดือนกรกฎาคมและธันวาคมของทุกปี

ข้อสอบที่ผู้เรียนภาษาญี่ปุ่นหลายคนพบว่ายากนั้น คนญี่ปุ่นเองก็คิดว่ายากด้วยหรือเปล่า? เพื่อพิสูจน์เรื่องนี้ ผมได้ตัดสินใจลองขอให้ Rannyu Sensei ผู้สอนภาษาญี่ปุ่นในจดหมายข่าวของ FUN! JAPAN มาลองทำโจทย์บางข้อจากหนังสือเรียนภาษาญี่ปุ่นที่มีความยากระดับเดียวกับ JLPT ดูครับ แล้ว Rannyu Sensei รู้สึกอย่างไรหลังจากที่ได้ลองทำคำถามตัวอย่าง JLPT กันเอ่ย...?

การสอบวัดระดับภาษาญี่ปุ่น (JLPT) คืออะไร?

สำหรับผู้ที่ไม่เคยได้ยินเรื่องการสอบวัดระดับภาษาญี่ปุ่น (JLPT) หรือผู้ที่ยังเรียนภาษาญี่ปุ่นใหม่ ๆ ผมจะขออธิบายพื้นฐานของการสอบให้ฟังนะครับ

การสอบวัดระดับภาษาญี่ปุ่น (JLPT) มี 5 ระดับ ได้แก่ N1 N2 N3 N4 และ N5 และคำถามแบบปรนัยจะถูกทำขึ้นโดยเฉพาะสำหรับแต่ละระดับ ประกอบด้วย 3 ส่วน ได้แก่ ทักษะความรู้ทางภาษาศาสตร์ (ตัวอักษร คำศัพท์ และไวยากรณ์) ซึ่งจะวัดความรู้ด้านตัวอักษร คำศัพท์ และไวยากรณ์ภาษาญี่ปุ่น ตามด้วยทักษะการอ่านและทักษะการฟัง ระดับที่ง่ายที่สุดคือ N5 และระดับที่ยากที่สุดคือ N1 ครับ

เมื่อดูข้อมูลการสอบครั้งที่ 2 ในปี 2021 (การสอบรอบเดือนธันวาคม) ที่ประกาศโดย Japan Foundation และ Japan Educational Exchanges and Services Association อัตราการรับรองระดับความสามารถ N5 ในญี่ปุ่นและต่างประเทศคือ 62.3% ในขณะที่อัตราการรับรองระดับความสามารถ N1 อยู่ที่ 34.5% เท่านั้น แม้ว่าอัตราการรับรองสำหรับทั้ง N1 และ N2 จะอยู่ที่ประมาณ 40% แต่บริษัทญี่ปุ่นหลายแห่งต้องการความสามารถทางภาษาญี่ปุ่นตั้งแต่ N2 ขึ้นไปเป็นข้อกำหนดเบื้องต้นในการสมัคร และสำหรับการสอบระดับชาติของญี่ปุ่นบางอย่าง เช่น การสอบแพทย์แห่งชาติของญี่ปุ่น การรับรอง N1 ก็จำเป็นในการสมัครเข้าสอบ ดังนั้น อาจกล่าวได้ว่าผู้ผ่านการรับรองสามารถได้รับสวัสดิการต่าง ๆ เมื่อหางานหรือเปลี่ยนงานที่ดีกว่าครับ อนึ่ง ทีมงานชาวต่างชาติส่วนใหญ่ใน FUN! JAPAN ผ่านการสอบระดับ N1 กันครับ

เมื่อคนญี่ปุ่นมาลองทำโจทย์ตัวอย่าง JLPT ดู!

คราวนี้ผู้กล้ามาประลองความสามารถเป็นใครที่ไหนไม่ได้นอกจาก Rannyu Sensei ที่ปรากฏตัวบ่อยครั้งขึ้นบนเว็บไซต์นี้ครับ Rannyu Sensei จบการศึกษาจาก Keio University ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยเอกชนที่มีชื่อเสียงในโตเกียว ดูเหมือนว่าตัว Rannyu Sensei เองก็เพิ่งจะรู้จักกับ JLPT หลังจากเข้าร่วม FUN! JAPAN ครับ และแน่นอนว่านี่เป็นครั้งแรกที่ Sensei ได้ลองทำโจทย์เหล่านี้ แต่สำหรับคนญี่ปุ่นแล้ว คงเป็นไปไม่ได้ที่จะทำผิดสำหรับปัญหา N3 และ N2 ซึ่งเทียบเท่ากับภาษาญี่ปุ่นสำหรับชั้นประถมศึกษาตอนปลายครับ

หากคุณวางแผนที่จะสอบ JLPT ในอนาคต ลองทำโจทย์ที่เรายกมาเพื่อเป็นการทบทวนดูนะครับ โดยสามารถดูเฉลยสำหรับคำถามแต่ละข้อได้ที่ตอนท้ายครับ (นี่คือข้อความที่ตัดตอนมาจากตัวอย่างโจทย์บางส่วน)

เช่นเดียวกับการสอบจริง โจทย์จะมาในรูปแบบต่าง ๆ เช่น "ตัวอ่านคันจิ" "สัญลักษณ์" และ "การใช้งาน" เป็นต้นครับ

"โจทย์ระดับ N3 นั้นเทียบเท่ากับระดับของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ในญี่ปุ่นใช่รึเปล่า? รู้สึกว่าประเด็นหลัก ๆ คือความเชื่อมโยงกับประโยคก่อนหน้าและการใช้คำกริยานะครับเนี่ย"

ตัวอย่างโจทย์ ① (ระดับ N3)
| 地下鉄で（）しています。家から会社まで30分です。คำแปล: ฉัน（）โดยรถไฟใต้ดิน ใช้เวลา 30 นาทีจากบ้านไปที่ทำงาน

1. 通勤（つうきん）
2. 通学（つうがく）
3. 通行（つうこう）
4. 通院（つういん）

"เป็นคำถามหลอกโดยใช้คำคันจิที่คล้ายๆ กัน 4 คำ มักจะเห็นตามตำราเรียนในวิชาภาษาญี่ปุ่นครับ แต่สำหรับคนที่เพิ่งเรียนก็อาจจะผิดได้ง่าย ๆ ครับ"

ตัวอย่างโจทย์ ② (ระดับ N2)
| この場所は学校を建てるのにてきしている。คำแปล: สถานที่นี้เหมาะแก่การสร้างโรงเรียน

1. 滴して
2. 摘して
3. 適して
4. 敵して

“โจทย์ที่ทำให้ผมต้องใช้เวลานึกอยู่ครู่หนึ่งคือโจทย์เรื่อง 'เหมาะ' / 適 (てき)する ครับ มีตัวอักษรคันจิที่คล้ายกันหมด แม้แต่คนญี่ปุ่นเองก็อาจจะเลือกผิดได้ครับ”

"คำแนะนำของผมสำหรับคุณผู้อ่านในประเทศที่ไม่ได้ใช้ตัวอักษรคันจิก็คือให้ฝึกจำรูปแบบ! รู้สึกถึงความหมายของคันจิครับ!" (อนึ่ง เพื่อให้สอบผ่าน N3 คำแนะนำที่เป็นแนวทางคือให้จำตัวอักษรคันจิ 600 ตัวและคำศัพท์ 3,000 คำ ซึ่งกล่าวกันว่าเยอะเพียงประมาณครึ่งหนึ่งของตัวอักษรคันจิ 1,026 ตัวที่คนญี่ปุ่นเรียนในโรงเรียนประถมครับ)

ตัวอย่างโจทย์ ③ (ระดับ N3)
| 先日お求めになった絵が届きましたが、（ご覧）になりますか。คำแปล: รูปภาพที่คุณขอเมื่อวันก่อนส่งถึงแล้ว ได้(ดู)หรือยัง?

1. 返しますか
2. 見ますか
3. 行きますか
4. 確かめますか

ตัวอย่างโจทย์ ④ (ระดับ N2)
| 事故で渋滞していた（）ですから、到着が遅れてしまいました。申し訳ありません。คำแปล: ฉันมาถึงช้าเพราะรถติดเนื่องจากอุบัติเหตุ ขออภัยอย่างยิ่ง

1. こと
2. ため
3. だけ
4. もの

"ระดับ N2 นั้น เมื่อเทียบกับ N3 แล้วก็ถือว่ายากกว่าในเรื่องการใช้คำและการเชื่อมประโยค แต่ผมก็คิดว่าคุณจะมีโอกาสได้เอาไปใช้จริงในชีวิตประจำวันมากด้วยครับ"

"ไม่ว่าจะเลือกตัวเลือกไหน ทุกอันก็เป้นประโยคที่สมบูรณ์ได้ จึงรู้สึกว่าเป็นข้อที่ยากครับ ผมคิดว่าคำสุภาพและคำถ่อมตนอาจเป็นเรื่องเข้าใจยากอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่เพิ่งเริ่มเรียน" แม้ว่า Rannyu Sensei จะพูดมาแบบนี้ แต่ดูเหมือนว่าระดับ N3 และ N2 ก็ยังคงง่ายเกินไปสำหรับผู้สำเร็จการศึกษาระดับหัวกะทิของญี่ปุ่น Rannyu Sensei ผู้นี้ครับ ตอบได้ถูกต้องทั้งหมดเลยครับ!

ต่อไปคือ JLPT ที่ยากที่สุด โจทย์ N1!

ต่อไปเราก็เข้าสู่ระดับ N1 ที่ยากที่สุดกันครับ จากจุดนี้ นอกจากความรู้ด้านภาษาแล้ว ทักษะการอ่านยังเป็นเรื่องที่ท้าทายมากขึ้นอีกด้วย มี "บอสใหญ่" ที่ทำให้ผู้เรียนภาษาญี่ปุ่นหลายคนสะดุดขวางอยู่ข้างหน้า Rannyu Sensei ก็เพ่งกระแสจิตเข้าปราณพร้อมรับคำท้าครับ!

ตัวอย่างโจทย์ ⑤
| 私の人生を、人から（）言われる筋合はない。คำแปล: คนอื่นไม่มีสิทธิ์ที่จะ （） เกี่ยวกับชีวิตของฉัน

1. とやかく
2. とかく
3. とにかく
4. ともかく

ตัวอย่างโจทย์ ⑥
| 20年ぶりに同窓会で会った彼女は、あの頃よりもずっときれいになっていて、驚きを（）。คำแปล: ตอนที่ฉันได้พบเจ้าหล่อนที่งานรวมรุ่นเป็นครั้งแรกในรอบ 20 ปี เห็นว่าเธอสวยกว่าเมื่อก่อนมากจนฉัน（）ประหลาดใจ

1. 足らないものだった
2. 禁じ得なかった
3. 余儀なくされた
4. 堪えなかった

"มีสำนวนหลายอันที่ผมแทบไม่ได้ใช้ในชีวิตประจำวันเลยครับ ผมไม่เคยใช้ 'とやかく' (toyakaku) เลยสักครั้งในชีวิต และก็เพิ่งเคยได้ยินสำนวนที่ว่า 'ฉันอดประหลาดใจไม่ได้' (驚きを禁じえ) なかった) วันนี้เป็นครั้งแรก รู้สึกเหมือนกำลังอ่านนิยายเลยครับ"

และในตอนนั้นเอง! ความยากถึงขั้นที่ทำให้ Rannyu Sensei ที่ตอบโจทย์ด้วยสีหน้ายิ้มเยาะต้องกุมหัวก็ได้ปรากฏตัวขึ้น ณ ตรงนี้―― เป็นโจทย์ในรูปแบบของ "การสร้างประโยค" โดยเรียงตัวเลือกทั้งหมดและตอบเลือกตัวเลือกที่เหมาะที่สุดที่อยู่ในอันดับตรงกับ ★ (ตัวเลือกที่เหลือจะอยู่ใน___อื่น ๆ พอดี) ครับ

ตัวอย่างโจทย์ ⑦
| 指揮者の父とピアニストの母の間に生まれた彼女は＿＿＿ ＿＿＿ ★ ＿＿＿ あり。すばらしいヴァイオリン演奏に感動せずにはいられない。คำแปล: เธอเกิดเป็นลูกของพ่อที่เป็นวาทยกรและแม่ที่เป็นนักเปียโน เธอนั้น ＿＿＿ ＿＿＿ ★ ＿＿＿ จึงอดไม่ได้ที่จะประทับใจกับการแสดงไวโอลินที่ยอดเยี่ยมนี้

1. にして
2. この子
3. まさに
4. この親

“ผมไม่คิดว่าตามปกติจะมีใครพูดว่า 'この親にしてこの子あり' แถมถ้าจะใช้ว่า 'この親にしてまさにこの子あり' ก็เป็นประโยคที่สมบูรณ์ได้ด้วยเช่นกัน มันเป็นสำนวนที่จะได้ยินในบทละครเท่านั้นครับ (หัวเราะ)”

ตัวอย่างโจทย์ ⑧
| 首相の被災地での自分勝手な言動は、政治家として＿＿＿ ★ ＿＿＿ ＿＿＿を得なかった。คำแปล: คำพูดและการกระทำที่เห็นแก่ตัวของนายกรัฐมนตรีในพื้นที่ภัยพิบัติ ในฐานะนักการเมือง ＿＿＿ ★ ＿＿＿ ＿＿＿

1. 大問題になって
2. 辞任せざる
3. 行為であって
4. あるまじき

"ถ้าลำดับของคำเปลี่ยน ความหมายก็เปลี่ยนไปด้วย ก็เลยยากพอสมควรเลยครับ จะตอบถูกไม่ถูกคงขึ้นอยู่กับดวงแหละมั้งครับ? (หัวเราะ)"

ข้ามภูเขาลูกหนึ่งไปก็ยังมีอีกลูกหนึ่งรออยู่ ลำดับต่อไป 'ทักษะการฟัง' ก็รอบัณฑิตจากมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงให้ท้าประลองอยู่ครับ

ให้ฟังเสียงที่บันทึกซึ่งจะเล่นเพียงครั้งเดียวและเลือกคำตอบที่อธิบายเนื้อหาได้ดีที่สุดจากตัวเลือกที่มี ในตอนแรก Rannyu Sensei มีทีท่ามั่นใจนั่งกอดอก แต่ยิ่งฟังไปเรื่อย ๆ สีหน้าก็ค่อย ๆ ดูเคร่งขรึมมากยิ่งขึ้น... (น่าเสียดายที่ไม่สามารถเอาโจทย์มาลงให้ได้เพราะมันอยู่ในรูปแบบของเสียง)

“นี่ก็ค่อนข้างยากเช่นกันครับ เสียงบันทึกนั้นพูดเร็วกว่าคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่เล็กน้อย ผมเลยคิดว่าแม้แต่คนญี่ปุ่นเองก็อาจฟังผิดได้ แถมต้องจดบันทึกไว้ตอนที่ฟังด้วย และถ้าฟังไม่ออก ก็จะเข้าใจผิดและผิดพลาดได้ง่ายเลยครับ"

แม้แต่บัณฑิตมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงก็ยังมีสีหน้าเช่นนี้ แม้ในมุมมองของคนญี่ปุ่นเอง ระดับ N1 ก็คงถือว่ายากครับ

ปล: คนญี่ปุ่นคิดอย่างไรเกี่ยวกับตัวอย่างโจทย์ข้อสอบวัดระดับภาษาญี่ปุ่น JLPT

Rannyu Sensei ผู้ทุ่มเทความรู้ทั้งหมดของเขาและเผชิญหน้ากับคำท้านี้ คิดอย่างไรกับโจทย์เหล่านี้เอ่ย?

“ผมว่าควรให้คนญี่ปุ่นเท่านั้นมาสอบ JLPT ครับ (หัวเราะ) ผมคิดว่าผมเองก็ควรใส่ใจเรื่องลำดับของการวางคำภาษาญี่ปุ่นเวลาที่พูดคุยกับชาวต่างชาติให้มากขึ้น และถือเป็นโอกาสได้ทบทวนภาษาญี่ปุ่นของตัวเองด้วยครับ”

Rannyu Sensei ได้ตระหนักถึงความลึกซึ้งของภาษาญี่ปุ่นอีกครั้ง จากนี้ไปเขาอาจกลายเป็นเพื่อนเรียนภาษาญี่ปุ่นร่วมกับผู้อ่านของเราก็ได้นะครับเนี่ย!?

เฉลยสำหรับคำถามที่ปรากฏในครั้งนี้!