โยไค (Yokai) ในญี่ปุ่นคืออะไร ผีญี่ปุ่นสุดหลอน

โยไค (Yokai) เป็นสิ่งที่คุณหวังว่าคุณจะไม่เคยพบเห็นในญี่ปุ่น แต่บางครั้งก็อาจนำโชคดีหรือโชคร้ายมาสู่คุณ

โยไค (Yokai) คืออะไร

โยไค หมายถึง สิ่งแปลกประหลาด ภูตผีปีศาจและวิญญาณเหนือธรรมชาติของญี่ปุ่น มีรูปแบบที่แปลกแตกต่างมากมายนับไม่ถ้วน พวกมันมีตั้งแต่สัตว์ที่ไม่เป็นอันตรายไปจนถึงผีผู้หญิงเร่ร่อนเหมือนในภาพยนตร์สยองขวัญ นี่ยังไม่พูดถึงรองเท้าแตะไม้ โคมไฟและแม้แต่ร่มกันแดด โดยปกติแล้วสิ่งมีชีวิตเหล่านี้จะมีความสามารถเหนือธรรมชาติและในขณะที่บางตัวมีความร้ายกาจเป็นพิเศษ แต่หลายคนก็รู้กันดีว่าก่อให้เกิดความเสียหายและบางตัวก็คิดว่าจะนำโชคดีมาให้ โยไคเป็นแหล่งที่มาของนิทานชวนหลอนในญี่ปุ่นมานานและมักถูกนำไปแสดงในวรรณกรรมและศิลปะโดยมีการจินตนาการใหม่ๆเพิ่มเติมเข้าไปในช่วงหลายปีที่ผ่านมา

ประวัติความเป็นมาของโยไคเป็นอย่างไร

โยไค เป็นส่วนสำคัญของความเชื่อหรือขนบธรรมเนียมประเพณีของญี่ปุ่นซึ่งมีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงมาตลอดหลายศตวรรษ เดิมใช้เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ที่ไม่อาจอธิบายได้ พวกมันถูกมองว่ามีพลังพิเศษ แต่เมื่อเข้าใจความลึกลับของโลกมากขึ้น พลังของโยไคก็ถูกลดลงจนเหลือเพียงเป็นความไม่สะดวกหรือรูปลักษณ์ที่แปลกประหลาดเท่านั้น การเน้นไปที่ตัวตนทางจิตวิญญาณนั้นมาจากประวัติศาสตร์ของลัทธิบูชาภูตผีของญี่ปุ่น: ความเชื่อที่ว่าจิตวิญญาณสถิตอยู่ในทุกสิ่งตั้งแต่ภูเขา สัตว์ไปจนถึงสิ่งของ แนวคิดนี้เป็นรากฐานของลัทธิชินโตและยังคงอยู่ในจิตสำนึกร่วมกันของชาวญี่ปุ่นซึ่งนำไปสู่การสร้างสิ่งมีชีวิตที่นำวิญญาณที่ดูโหดเหี้ยมออกมามากมาย

บันทึกเรื่องราวในอดีตของญี่ปุ่น โคจิกิ (Kojiki 古事記 จารึกโบราณ) และนิฮงโชกิ (Nihon Shoki 日本書紀 พงศาวดารญี่ปุ่น) เป็นจุดปรากฏตัวครั้งแรกของโยไคในนิทานพื้นบ้านและตำนาน ในสมัยเฮอัน (ปี ค.ศ. 794 - ค.ศ.1185) มีนิทานที่มีรายละเอียดมากขึ้นแม้ว่าจะไม่มีภาพวาดประกอบก็ตาม สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นในยุคกลางเนื่องจากโยไคกลายเป็นแหล่งความบันเทิงในเอะมากิ (絵巻 ม้วนหนังสือภาพประกอบ) และโอโตกิ - โซชิ (御伽草子 เรื่องสั้น) การพัฒนาของโยไคและเรื่องราวการล้างแค้นของสิ่งของที่ถูกทิ้งที่ถูกขับไล่นั้นได้รับความนิยมเป็นพิเศษ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในนิทานเกี่ยวกับโยไคจนกระทั่งถึงสมัยเอโดะ เมื่อมีการเผยแพร่วัฒนธรรมที่พัฒนาขึ้นและศิลปะอุคิโยะเอะ (浮世絵) มีลักษณะเป็นโยไคมากมาย นอกเหนือจากสิ่งมีชีวิตในตำนานดั้งเดิมแล้ว โยไคใหม่ที่สร้างขึ้นจากการเล่นคำและการประดิษฐ์จากจินตนาการที่บริสุทธิ์ได้ถูกสร้างขึ้นเพื่อมอบความบันเทิงให้แก่ผู้ชมที่หิวโหยในเรื่องราวเกี่ยวกับโยไคใหม่ๆ

โยไค วัฒนธรรมยอดนิยมของญี่ปุ่น

นับตั้งแต่ปีทศวรรษที่ 1970 โยไคร่วมสมัยได้ถูกเพิ่มเข้ามาในโลกเหนือธรรมชาติ โดยส่วนใหญ่เป็นรูปแบบของมนุษย์ เชื่อกันว่าเริ่มต้นโดย คุจิซาเกะออนนะ (口裂け女 สาวปากฉีก) เทรนด์นี้สะท้อนให้เห็นถึงรูปแบบใหม่ของความสยองขวัญและความคิดสร้างสรรค์ของนักเล่าเรื่องและนักวาดภาพประกอบรุ่นใหม่ นอกจากนี้ยังได้รับแรงหนุนจากการรับเทศกาลฮัลโลวีนในญี่ปุ่นที่เพิ่มมากขึ้น และความคิดเกี่ยวกับโยไคยังถูกนำไปใช้ในอนิเมชั่นและมังงะอีกด้วย หนึ่งในตัวอย่างที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือในผลงานของมิยาซากิ (宫崎骏) ซึ่งเป็นภาพยนตร์ที่นำเสนอสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะคล้ายโยไคหลากหลายประเภท ตั้งแต่มิติวิญญาณมหัศจรรย์ (Spirited Away 千と千尋の神隠し) ไปจนถึงโทโทโร่เพื่อนรัก (My Neighbor Totoro となりのトトロ) (เป็นโยไคที่ช่างน่ากอดมากเลย)

โยไคประเภทต่างๆ

มีโยไคมากมายและสามารถแบ่งประเภทได้หลายวิธี ส่วนวิธีที่ง่ายที่สุดคือตามแบ่งตามร่างจริง ได้แก่ มนุษย์ สัตว์ พืช สิ่งของที่ไม่มีชีวิต หรือ องค์ประกอบตามธรรมชาติเช่นน้ำ หรืออาจจะแบ่งตามรูปแบบที่พวกเขาเลือกที่จะปรากฏตัว ซึ่งมีตัวเลือกที่คล้ายกันพร้อมกับการสร้างสิ่งของต่างๆ การจัดหมวดหมู่ที่น่าสนใจยิ่งขึ้นคือที่มาของการเปลี่ยนสภาพ พวกเขากลายเป็นโยไคด้วยอารมณ์ที่รุนแรงของมนุษย์เช่นความโลภหรือความหึงหวงหรือไม่ เป็นการเปลี่ยนสภาพหลังเสียชีวิตหรือเป็นวัตถุที่กลายเป็นโยไค มีตัวเลือกมากมายสำหรับหมวดหมู่นี้หรือคุณสามารถเลือกที่จะแยกตามสถานที่หรือลักษณะตามลำดับเวลา

ดังที่ได้กล่าวไว้ก่อนหน้านี้ โยไคส่วนใหญ่มีนิสัยซุกซนและมีเพียงบางตัวเท่านั้นที่เป็นอันตรายอย่างแท้จริง มีเพียงไม่กี่ตัวที่จะนำโชคดีมาให้แต่หาได้ยากกว่า การสำรวจสารานุกรมโยไคจำนวนมากนั้นเป็นวิธีที่สนุกในการเรียนรู้เกี่ยวกับพวกเขาและความหลากหลายต่างๆ

โยไคที่เป็นที่รู้จักมากที่สุด 

แม้ว่าจะมีโยไคให้เลือกหลายร้อยแบบ แต่นี่คือบางส่วนที่คุณอาจเคยเห็นในญี่ปุ่น:

เท็งงุ (Tengu 天狗)

ความหมายคือ 'สุนัขสวรรค์' เท็งงุเป็นส่วนหนึ่งของศาสนาชินโตและมักพบได้ในศาลเจ้าบนภูเขาเช่นภูเขาทาคาโอะ (Mt Takao) ในโตเกียว เท็งงุมีใบหน้าที่น่าหลอกหลอน รูปร่างคล้ายคนที่มีจมูกยาว แต่รูปปั้นแบบดั้งเดิมยังคงการผสมผสานในแบบน่าขนลุกของนกและมนุษย์ ครั้งหนึ่งเคยถูกมองว่าเป็นผู้นำมาซึ่งสงครามในสายตาชาวพุทธ แต่ปัจจุบันพวกเขามีความกลัวน้อยลงและมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับการบำเพ็ญตบะมากขึ้น

กัปปะ (Kappa 河童)

กัปปะแปลว่า 'เด็กของแม่น้ำ' เป็นโยไคในรูปสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกซึ่งมีมาช้านานในนิทานพื้นบ้านของญี่ปุ่น ในขณะที่พวกเขามีชื่อเสียงในฐานะโยไคอันแสนซุกซน ก็ยังชื่นชอบแตงกวาและมวยปล้ำซูโม่ ถึงจะมีขนาดร่างกายที่เล็กแต่ก็แข็งแรง โดยทั่วไปกัปปะจะมีสีเขียวและมีจานน้ำเล็ก ๆ บนหัว คอยเก็บน้ำไว้หล่อเลี้ยงมีความสำคัญต่อการรักษาพละกำลัง

โอนิ (Oni 鬼)

โอนิเป็นที่รู้จักกันในนามปีศาจ อสูร หรือโทรลล์ โอนิอาจเป็นโยไคที่พบบ่อยที่สุดในญี่ปุ่น ซึ่งจะปรากฏในเทศกาลประเพณีท้องถิ่นฤดูหนาวและแม้แต่ในบ่อน้ำพุร้อนของเมืองเบปปุ ใบหน้าของพวกเขาก็ดูน่ากลัว โดยปกติจะเป็นมีผิวหนังสีแดง สีน้ำเงินหรือสีขาว และมักจะมีกระบองอยู่ในมือโดยสวมผ้าเนื้อใต้ซี่โครงและหน้าตาที่แสดงความโกรธเกรี้ยว

โยไคที่ไม่เหมือนใครของญี่ปุ่น

หากคุณกำลังมองหาอะไรบางอย่างที่คลุมเครือกว่านี้นี่คือโยไคที่ไม่เหมือนใครของญี่ปุ่น:

จะพบโยไคได้ที่ไหนในญี่ปุ่น

ในขณะที่คุณหวังว่าจะไม่ได้เห็นโยไคของจริงในญี่ปุ่น แต่คุณสามารถเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับพวกเขาได้จากนิทรรศการศิลปะ เทศกาลภาพยนตร์และพิพิธภัณฑ์พิเศษ

พิพิธภัณฑ์ศิลปะโยไคของคากาว่า (Kagawa’s Yokai Art Museum 妖怪美術館) - จังหวัดคากาว่า

ที่นี่คุณสามารถเรียนรู้เกี่ยวกับโยไคมากกว่า 800 แบบผ่านแบบจำลอง 3 มิติในอาคารต่างๆทั้ง 5 แห่ง พิพิธภัณฑ์สมัยใหม่มีออดิโอไกด์หลายภาษาและจะสอนทุกสิ่งที่คุณจำเป็นต้องรู้เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตเหนือธรรมชาติเหล่านี้ตั้งแต่ต้นกำเนิดไปจนถึงรูปแบบต่างๆ - แม้แต่ปล่อยให้คุณปีนขึ้นไปข้างในพวกมันบ้าง! โยไคผู้มีเมตตากรุณาจะขจัดความโชคร้ายของคุณ คุณสามารถเป็นสักขีพยานในการประชุมโยไคและทิ้งนิสัยที่ไม่ดีของคุณไว้เบื้องหลังโดยการนำโยไคมาใช้และเขียนชื่อของมันบนแผ่นไม้เอะมะ (Ema)

ถนนสายปีศาจและขบวนพาเหรดแห่งโยไคของเกียวโต (Kyoto’s Yokai Street and Yokai Parade)

เกียวโตมีความเกี่ยวข้องกับโยไคมาช้านานเนื่องจากประวัติศาสตร์อันยาวนานของเมือง และมีถนนทั้งสายที่อุทิศให้กับพวกเขาหรือที่เรียกว่าถนนช้อปปิ้ง Taishogun ถนน Ichijo Yokai (大将軍商店街 一条妖怪ストリート) เคยเต็มไปด้วยของเก่าที่ถูกทิ้งร้างซึ่งกลายร่างเปลี่ยนเป็นโยไค เพื่อหาทางแก้แค้น ขบวนพาเหรดแห่งโยไคที่เดินตามถนนเพื่อขอบคุณพระเจ้าที่เปลี่ยนร่างพวกเขาและสร้างเรื่องราวของตำนานโบราณ Hyakki Yakou (百鬼夜行) ของขบวนแห่โยไกยามค่ำคืน ขบวนพาเหรดนี้ถูกจำลองขึ้นใหม่ในวันเสาร์ที่ 3 ของเดือนตุลาคมของทุกปีและตรงกับวันฮาโลวีน นอกจากนี้ยังมีตลาดนัดโยไค (yokai flea market モノノケ市) ที่มีสินค้าเฉพาะที่ทำเป็นของที่ระลึกและของขวัญที่แปลกตา

นิทรรศการศิลปะอุคิโยเอะ (Ukiyoe Art Exhibitions)

โยไคเป็นลักษณะยอดนิยมของภาพพิมพ์ในยุคเอโดะและเป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมในการชมสิ่งมีชีวิตที่แปลกตา ศิลปินที่มีชื่อเสียงเช่น Toriyama Sekien (鳥山 石燕) Utagawa Kuniyoshi (歌川国芳) และแม้แต่ Hokusai (葛飾北斎) ก็แสดงภาพของโยไคมากมายในผลงานของพวกเขา จับตาดูนิทรรศการพิเศษเพื่อสำรวจความนิยมของพวกเขา ซึ่งจะจัดขึ้นทุกๆสองสามปีในแกลเลอรีของโตเกียว